Διαταραχές περιόδου: Πού μπορεί να οφείλονται;
Σε περίπτωση που δεν γνωρίζετε επακριβώς πότε ξεκίνησε η τελευταία σας περίοδος ή πόσον καιρό διήρκεσε, καλό θα ήταν να δώσετε μεγαλύτερη προσοχή στον καταμήνιο κύκλο σας, καθώς ενδέχεται να εμφανίζετε διαταραχές περιόδου.
Πρόκειται για προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες με την περίοδο τους. Σχεδόν όλες σε κάποια φάση της ζωής τους έρχονται αντιμέτωπες με αυτού του είδους τα ζητήματα. Έχει διαπιστωθεί ότι τουλάχιστον το 30% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας βιώνει διαταραχές περιόδου.
Τις περισσότερες φορές, αυτού του είδους οι διαταραχές δεν προμηνύουν κάτι σοβαρό και η περίοδος ομαλοποιείται αυτομάτως, έπειτα από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Εντούτοις, υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα προβλήματα αυτά έχουν πιο σύνθετη αιτιολογία και θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως προθάλαμος σοβαρότερων προβλημάτων υγείας. Γι’ αυτό το λόγο, χρήζουν ιατρικής παρακολούθησης και αντιμετώπισης.
Ο εμμηνορρυσιακός κύκλος αποτελεί μία πολύπλοκη διαδικασία που συμβαίνει στο γυναικείο σώμα, κατά τη διάρκεια του οποίου λαμβάνουν χώρα διάφορες ορμονικές μεταβολές. Αυτές οι μεταβολές των ορμονών καταλήγουν στην έμμηνο ρύση.
Ο κύκλος της γυναίκας αρχίζει από την πρώτη μέρα της περιόδου και τελειώνει, μόλις ξεκινήσει η πρώτη μέρα της επόμενης περιόδου. Η ιδανική διάρκεια που επιθυμούμε να έχει αυτός ο κύκλος κυμαίνεται περίπου στις 28 ημέρες. Βέβαια, μπορεί να θεωρηθεί φυσιολογικός ακόμη κι αν διαρκέσει από 21 έως 35 ημέρες, υπό προϋποθέσεις. Μια περίοδος συνήθως διαρκεί από 2 έως 7 μέρες.
Ο υποθάλαμος δίνει την κύρια εντολή από το κέντρο ελέγχου του εγκεφάλου της γυναίκας στον πρόσθιο λοβό της υπόφυσης της. Κάθε εντολή παρέχεται με αντίστοιχες ορμόνες. Στη συνέχεια, οι ωοθήκες εκκρίνουν δύο βασικές ορμόνες, τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη. Αυτές επιδρούν στο ενδομήτριο, στο εσωτερικό δηλαδή της μήτρας, και με αυτόν τον τρόπο αρχίζει ο έμμηνος κύκλος της γυναίκας.
Τυχόν διαταραχές σε οποιαδήποτε ορμόνη-εντολή στον κύκλο αυτόν φέρει ως επακόλουθο να παρουσιάσει η γυναίκα μη ομαλή περίοδο. Οποιαδήποτε ανωμαλία του κύκλου της γυναίκας, σε οποιαδήποτε φάση της ζωής της, οφείλεται σε ανισορροπία των ορμονών της.
Μορφές των διαταραχών περιόδου
Οι διαταραχές περιόδου μπορούν να εκδηλωθούν με μία σωρεία συμπτωμάτων, τα οποία μπορεί να εμφανιστούν είτε μόνα τους, είτε να συνυπάρχουν. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι γυναίκες παρουσιάζουν διαταραχές στην έμμηνο ρύση τους, όταν εκδηλώνουν κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα:
- Η περίοδος της γυναίκας εκδηλώνεται πριν από την 21η ημέρα του κύκλου (συχνομηνόρροια)
- Η περίοδος παρουσιάζεται μετά από την 35ηημέρα του κύκλου (αραιομηνόρροια)
- Η έμμηνος ρύση διαρκεί περισσότερο από 7 μέρες (πολυμηνόρροια)
- Η περίοδος διαρκεί λιγότερο από 3 ημέρες (ολιγομηνόρροια)
- Παρατηρείται αυξημένη ποσότητα αίματος στην έμμηνο ρύση (μηνορραγία)
- Παρατηρείται απώλεια τριών ή και περισσότερων περιόδων, δίχως να συντρέχει λόγος εγκυμοσύνης ήκλιμακτηρίου (αμηνόρροια).
- Κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, εκδηλώνεται οξύς πόνος, ναυτία, εμετός, κράμπες ή αιμορραγία (δυσμηνόρροια).
Ενδεχόμενα αίτια Διαταραχών Περιόδου
Υπάρχουν πολλαπλά αίτια που ενοχοποιούνται για την εκδήλωση διαταραχών στον κύκλο περιόδου της γυναίκας.
Ο πιθανότερος λόγος μπορεί να είναι μία εγκυμοσύνη. Όταν εμφυτευτεί επιτυχώς το ωάριο στη μήτρα, τότε παράγονται στο σώμα της γυναίκας ορισμένες ορμόνες, οι οποίες επιφέρουν τη διακοπή της περιόδου.
Επιπλέον, το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών αποτελεί μία πάθηση κατά την οποία παράγονται από τις ωοθήκες αυξημένες ποσότητες ανδρικών ορμονών, που αποτρέπουν τη φυσιολογική ωρίμανση των ωαρίων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αναστέλλεται η ωορρηξία και δεν παρουσιάζεται έμμηνος ρύση.
Παράλληλα, οι διαταραχές περιόδου ενδέχεται να εκφράζονται ως συμπτώματα της Κλιμακτηρίου, της χρονικής δηλαδή περιόδου που μεσολαβεί πριν από την εμμηνόπαυση.
Κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου, μπορεί να μην εμφανίζεται καθόλου περίοδος ή να παρουσιάζονται ελαφριές, σχεδόν ανύπαρκτες περίοδοι ή, αντιθέτως, αρκετά επίπονες περίοδοι με αυξημένη αιμορραγία.
Στα πρώτα χρόνια της εφηβείας, μάλιστα, στη χρονική, δηλαδή, φάση στη ζωή των κοριτσιών που συνήθως σηματοδοτεί την εμμηναρχή, ο κύκλος της περιόδου μπορεί να παρουσιάζει ανωμαλίες για μεγάλο χρονικό διάστημα, έως ότου σταθεροποιηθεί. Ταυτόχρονα, το έντονο άγχος ή ένα ξαφνικό δυσάρεστο γεγονός, που επέφερε σοκ στον οργανισμό, θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την έμμηνο ρύση.
Επιπλέον, η έντονη σωματική άσκηση και οι εξαντλητικές δίαιτες, ιδιαίτερα όταν οι γυναίκες πάσχουν από διατροφικές διαταραχές ή ασθένειες που οδηγούν σε μειωμένο δείκτη μάζας σώματος, τότε ενδέχεται να διαταραχθεί η ωορρηξία κι ακολούθως να προκύψουν προβλήματα με την περίοδο.
Επιπρόσθετα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να διαταράξει την ομαλότητα του έμμηνου κύκλου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το συκώτι είναι ένα όργανο που παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του κύκλου της περιόδου της γυναίκας, καθώς σε αυτό πραγματοποιείται ο μεταβολισμός των οιστρογόνων και της προγεστερόνης.
Όταν η γυναίκα καταναλώνει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ σε καθημερινή βάση, τότε μπορεί να προκληθούν βλάβες στο συκώτι, με επακόλουθο την αδυναμία σωστού μεταβολισμού των φυλετικών ορμονών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, επέρχονται διαταραχές στην περίοδο.
Κάποιες γυναίκες, μάλιστα, που κάνουν μακροχρόνια λήψη αντισυλληπτικών χαπιών μπορεί να παρατηρήσουν αλλαγές στην περίοδο τους ή να μην έχουν καθόλου περίοδο. Παράλληλα, κάποια στεροειδή ή αντιπηκτικά φάρμακα ενδέχεται, επίσης, να διαταράξουν την ομαλότητα της περιόδου.
Μερικές φορές μπορεί ένα ωοθυλάκιο να μην σπάσει, όταν έρθει η ωορρηξία κι έτσι να δημιουργηθεί μία κύστη. Η κύστη, όμως, ενδέχεται να διαταράξει τον κύκλο της περιόδου.
Επιπλέον, η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου (PID) είναι μια σοβαρή βακτηριακή λοίμωξη που προκαλείται συνήθως από τα χλαμύδια. Τα χλαμύδια εισέρχονται στον κόλπο κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής και εξαπλώνονται στη μήτρα και τις σάλπιγγες. Η Φλεγμονώδης Νόσος της Πυέλου εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα. Ένα από αυτά είναι η ανωμαλία του έμμηνου κύκλου.
Ταυτόχρονα, η Πρόωρη Ωοθηκική Ανεπάρκεια μπορεί να διαταράξει τον κύκλο της περιόδου ως απόρροια της μειωμένης λειτουργίας των ωοθηκών τους. Οι ωοθήκες δεν λειτουργούν σωστά, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται ο κύκλος της περιόδου. Η έμμηνος ρύση μπορεί δηλαδή να έρχεται σπάνια ή να διακόπτεται νωρίς.
Κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί και σε ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία για τον καρκίνο με ακτινοβολίες και χημειοθεραπεία ή στην περίπτωση που υπάρχει βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας ή κάποια χρωμοσωμική ανωμαλία, όπως το Σύνδρομο Turner.
Παράλληλα, οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα ενδέχεται να προκαλέσουν ανισορροπίες στον έμμηνο κύκλο. Άλλες ασθένειες, εξίσου σοβαρές, που μπορεί να ευθύνονται για τις διαταραχές της περιόδου είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η ενδομητρίωση, οι πολύποδες, τα ινομυώματα, οι υπερπλασίες, ο καρκίνος της μήτρας ή ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και η αναιμία.
Επιπτώσεις των Διαταραχών περιόδου
Ο φυσιολογικός έμμηνος κύκλος αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών. Οποιαδήποτε διαταραχή παρατηρηθεί στην ομαλή λειτουργία του εμμηνορρυσιακού κύκλου μπορεί να δράσει καθοριστικά στην ψυχοσύνθεση και στην υγεία της γυναίκας και να επιδράσει αρκετά στην καθημερινότητά της και στη συμπεριφορά της.
Αυτή η επήρεια που ασκεί ο εμμηνορρυσιακός κύκλος στη συμπεριφορά της γυναίκας συνδέεται με τον κιρκάδιο ρυθμό, ένα κυκλικό πρότυπο συμπεριφοράς, σωματικών μεταβολών και ψυχικών χαρακτηριστικών που χαρακτηρίζει όλους τους ζώντες οργανισμούς. Ο κιρκάδιος ρυθμός, ο οποίος είναι γνωστός και ως «βιολογικό ρολόι», συντονίζει κάποιες πολύτιμες βιολογικές λειτουργίες, όπως αυτή της έκκρισης ορμονών.
Ακριβέστερα, χαρακτηρίζεται ως ο ημερήσιος κύκλος που τηρείται από τον οργανισμό μας, ο οποίος περιλαμβάνει ρυθμική εναλλαγή των επιπέδων των χημικών συστατικών και συμβάλλει στην ομοιόσταση του σώματος. Μέσω αυτών των ρυθμικών κύκλων, συντονίζονται διάφορες λειτουργίες των κυττάρων σε ιστούς και όργανα.
Οποιαδήποτε διαταραχή παρατηρηθεί στους κιρκάδιους ρυθμούς επηρεάζει καταλυτικά τον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ κυττάρων και ιστών και γενικότερα προκαλεί σωρεία προβλημάτων που σχετίζονται με την ψυχική διάθεση και τις νοητικές λειτουργίες, απορρυθμίζοντας έτσι τη συμπεριφορά και τις σωματικές λειτουργίες.
Η επίδραση του ομαλού έμμηνου κύκλου στην ψυχολογία των γυναικών εξηγείται από τη λειτουργία των εκκρινόμενων ορμονών, κατά τη διάρκεια της περιόδου της γυναίκας. Οι ορμόνες που εκκρίνονται είναι τα οιστρογόνα, η προγεστερόνη και η τεστοστερόνη. Έτσι, ρυθμίζεται και η λειτουργία όλων των υπολοίπων συστημάτων του οργανισμού της γυναίκας, χάρη στη δράση αυτών των ορμονών.
Οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες που παράγονται στον οργανισμό μας, κυκλοφορούν στο αίμα μας και ρυθμίζουν τη δραστηριότητα συγκεκριμένων κυττάρων, ιστών και οργάνων του σώματός μας. Πρόκειται για «αγγελιαφόρους», οι οποίοι μπορούν να μεταβιβάσουν διάφορες πληροφορίες από τον έναν υποδοχέα του σώματός μας στον άλλον.
Η επίδραση, λόγου χάρη, της οιστραδιόλης και της προγεστερόνης στους νευροδιαβιβαστές μπορεί να έχει μεγάλη σπουδαιότητα. Εν ολίγοις, ο μηνιαίος κύκλος των αναπαραγωγικών ορμονών της γυναίκας επηρεάζει τον τρόπο μέσω του οποίου τα σήματα μεταβιβάζονται στον εγκέφαλό της.
Όταν μεταβάλλεται η λειτουργία των νευροδιαβιβαστών, η οποία καθορίζεται από τη δράση των ορμονών, τότε αλλάζει και ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τις καταστάσεις γύρω μας.
Οι αναπαραγωγικές ορμόνες, οι οποίες μεταβάλλονται ταχέως, όταν προκαλούνται διαταραχές στην περίοδο, μπορούν να οδηγήσουν σε κατάθλιψη, νευρικότητα, ευερεθιστότητα, ευσυγκινησία, κυκλοθυμία, αύξηση όρεξης, έντονη ανάγκη για αλμυρό ή γλυκό, προβλήματα στον ύπνο και διαρκή κόπωση. Όλα αυτά εξαρτώνται από τις ορμόνες μας.
Η ορμονική ανισορροπία αποτυπώνεται στην ψυχολογία της κάθε γυναίκας κι η εικόνα της ενδέχεται να παραπέμψει σε συμπτώματα καταθλιπτικής ή αγχώδους διαταραχής, η οποία, ωστόσο, δεν οφείλεται σε άλλα παθολογικά αίτια ή σε υποκείμενη ψυχική νόσο και τα συμπτώματα συνδέονται άμεσα με την έμμηνο ρύση, η οποία, μόλις ομαλοποιηθεί, συμβάλλει στην εξάλειψη των δυσάρεστων αυτών συμπτωμάτων.
Υπάρχουν, επίσης, περιπτώσεις όπου οι ορμονικές διαταραχές προκαλούν αϋπνίες και εξάψεις. Κάποιες γυναίκες αισθάνονται συνεχή κόπωση και μειωμένη αντοχή. Επιπλέον, όταν οι γυναίκες έχουν άστατο κύκλο, μπορεί να αισθανθούν φούσκωμα και πρήξιμο στην κοιλιά τους.
Πολλές γυναίκες με διαταραχές περιόδου έχουν μειωμένη σεξουαλική επιθυμία. Οι διαταραχές στην περίοδο μπορεί να επηρεάσουν ακόμα και το δέρμα, το οποίο χάνει σταδιακά τη λάμψη του. Είναι πολύ πιθανόν, μάλιστα, το στήθος των γυναικών να γίνει πιο μικρό και να παρουσιαστούν πόνοι στην πλάτη και τις αρθρώσεις.
Δεν είναι τυχαίο, μάλιστα, το γεγονός ότι οι γυναίκες που έχουν αραιή ή δεν έχουν περίοδο διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης Οστεοπόρωσης, ακόμη κι αν είναι νέες σε ηλικία. Τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη διαμορφώνουν τα οστά κι όταν εμφανιστούν διαταραχές στα επίπεδα των ορμονών, είναι φυσικό κι επόμενο να επηρεαστούν και τα οστά.
Επομένως, οι διαταραχές περιόδου δεν αποτελούν απλό πρόβλημα, αλλά πρόκειται για μία κατάσταση με ισχυρό βιολογικό αλλά και ψυχολογικό αντίκτυπο και γι΄ αυτό το λόγο χρήζει άμεσης θεραπευτικής αντιμετώπισης.
Διαγνωστικές μέθοδοι
Η διάγνωση επιτυγχάνεται μετά από ακριβέστατη συλλογή πολλαπλών παραμέτρων, μέσω της λήψης εκτενούς ιστορικού κάθε γυναίκας, καθώς και μέσω εξέτασης πολλαπλών συστημάτων.
Κατόπιν, με τη βοήθεια των εργαστηριακών ευρημάτων καθώς και των απεικονιστικών εξετάσεων, τίθεται η ακριβής διάγνωση και ανευρίσκεται κάθε ανεπάρκεια στον οργανισμό.
Τέλος, με γνώμονα το σύνολο των διαγνωστικών ευρημάτων, παρέχεται στη γυναίκα το κατάλληλο θεραπευτικό πρωτόκολλο, το οποίο καθορίζεται με διάφορα κριτήρια που σχετίζονται με την ηλικία, το φύλο, τη συνολική κατάσταση της υγείας της ασθενούς και την υποκείμενη αιτία του προβλήματος που θα ανευρεθεί.
Η Θεραπευτική Αντιμετώπιση των Διαταραχών Περιόδου
Βάσει των αιτιών που προκαλούν διαταραχές στην περίοδο, μπορεί να εκπονηθεί ένα κατάλληλο για κάθε γυναίκα θεραπευτικό πλάνο. Τα ιατρικά θεραπευτικά πρωτόκολλα που εκπονούνται, έπειτα από λεπτομερή διάγνωση, είναι εξατομικευμένα. Δεν προϋπάρχουν, αλλά διαμορφώνονται με γνώμονα τις ανάγκες της κάθε γυναίκας.
Ο γιατρός μπορεί να αντιμετωπίσει την κατάσταση χειρουργικά, σπανίως βέβαια, ή μέσω της ορμονικής αποκατάστασης της με απόλυτα φυσικό τρόπο. Αυτή η μέθοδος είναι βασισμένη στις διατροφικές αλλαγές, στις τροποποιήσεις του τρόπου ζωής, καθώς και στην αποκατάσταση της ορμονική ισορροπίας με τη χρήση Φυσικών «Βιομιμητικών» Ορμονών.
Η θεραπεία με τη χρήση Βιομιμητικών Ορμονών βοηθάει στην επαναφορά της λειτουργίας της περιόδου και της ωοθυλακιορρηξίας κι η ασθενής μπορεί πλέον ακόμα και να μείνει έγκυος, αν το επιθυμεί. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνουμε την αποκατάσταση της ορμονικής ισορροπίας, δίχως επεμβατικές μεθόδους και παράλληλα αίρονται τα υποκείμενα νοσήματα.
Η επαναφορά της γυναίκας δηλαδή στη φυσιολογική της Ορμονική Ισορροπία, δεν ομαλοποιεί μονάχα τον κύκλο της, αλλά την προστατεύει, επίσης, από την ανάπτυξη κακοηθειών ή χρόνιων νοσημάτων στο μέλλον.
Για να είστε πάντα καλά.
Dr. Κυριάκος Τίγκας, M.D.
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
Εξειδίκευση σε : Λειτουργική, Προληπτική, Αντιγηραντική Ιατρική,
Ορμονική Αποκατάσταση γυναικών με Βιομιμητικές Ορμόνες,
Χειρουργική Γυναικολογική Ογκολογία, Χειρουργική Μαστού
References:
- MedicineNet.com > Definition of Metrorrhagia Last Editorial Review: [1] 3/17/2003
- Osayande AS, Mehulic S (March 2014). “Diagnosis and initial management of dysmenorrhea”. American Family Physician. 89 (5): 341–6.
- American College of Obstetricians and Gynecologists (Jan 2015). “FAQ046 Dynsmenorrhea: Painful Periods” (PDF). Archived (PDF) from the original on 27 June 2015.
- Laura A Payne, Andrea J Rapkin, Laura C Seidman, Lonnie K Zeltzer, and Jennie CI Tsao (2017). “Experimental and procedural pain responses in primary dysmenorrhea: a systematic review”. J Pain Res. 10: 2233–2246.
- “Absent menstrual periods – primary: Medline Plus Medical Encyclopedia”. medlineplus.gov.
- “Period Pain”. MedlinePlus. National Library of Medicine. March 1, 2018.
- “Amenorrhea”. nichd.nih.gov/. Retrieved 2018-11-07.
- “Who is at risk of amenorrhea?”. nichd.nih.gov/. Retrieved 2018-11-08.