Ανδρόγονα
Ανδρογόνα υπάρχουν τόσο στον άνδρα όσο και στην γυναίκα. Στον οργανισμό της γυναίκας η έκκριση των ανδρογόνων είναι μηδαμινή, μέχρι την ηλικία των 6 χρονών περίπου. Οι
ωοθήκες δεν λειτουργούν και τα επινεφρίδια παράγουν σχεδόν αποκλειστικά κορτιζόλη.
Ανδρογόνα – Βιοσύνθεση
Γύρω στα 6-7 χρόνια παρατηρείται τόσο στα κορίτσια, όσο και στα αγόρια, μια αλλαγή στη βιοσυνθετική ικανότητα των επινεφριδίων, που ονομάζεται αδρεναρχή και που συνίσταται στην αύξηση της μέχρι τότε ελάχιστης έκκρισης ανδρογόνων. Τα επινεφριδικά ανδρογόνα, δευδροεπιανδροστερόνη (DHEA) και θειική δευδροεπιανδροστερόνη (DHEA-S), σημειώνουν αρχικά απότομη αύξηση, που ακολουθείται από συνεχή και προοδευτική αύξηση της έκκρισης μέχρι τον 11ο χρόνο, στην οποία συμμετέχει και η Δ4-ανδροστερόνη (Δ4Α).
Από τα επινεφρίδια εκκρίνονται πέντε διαφορετικά ανδρογόνα, αν και η ολική ανδροποιητική τους επίδραση φυσιολογικά είναι τόσο μικρή, ώστε να μην προκαλούν την εμφάνιση σημαντικών χαρακτηριστικών στις γυναίκες, εκτός από την ανάπτυξη της τρίχωσης του εφηβαίου και της μασχάλης, στην έναρξη της εφηβείας. Η έκκριση των DHEA και DHEA-S σημειώνει αρχικά απότομη αύξηση, που ακολουθείται από συνεχή και προοδευτική αύξηση, η οποία κορυφώνεται στην ηλικία των 25 ετών.
Στη συνέχεια παραμένει σε σταθερά επίπεδα κατά τη διάρκεια της μέσης ηλικίας, ενώ στη συνέχεια ελαττώνεται βαθμιαία μέχρι την ηλικία των 70 ετών όπου μειώνεται στο 10%. Στην ηλικία των 11-12 ετών αρχίζει κ η ορμονική λειτουργία των ωοθηκών παράγοντας τα ανδρογόνα: τεστοστερόνη, διυδροτεστοστερόνη, ανδροστενδιόνη, Δ5 ανδροστενδιόλη και δευδροεπιανδροστερόνη.
Τα αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων στην γυναίκα, διαταραχή γνωστή ως υπερανδρογοναιμία, μπορεί να προκύψει λόγω υποκείμενης πάθησης όπως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή το σύνδρομο Cushing.
Τυπικές ενδείξεις της υπερανδρογοναιμίας στις γυναίκες είναι οι εξής:
- Αρρενοποίηση. Ονομάζεται η διαδικασία των μεταβολών στην εξωτερική εμφάνιση που συνεπάγεται την ανάπτυξη ανδρικών χαρακτηριστικών στη γυναίκα, όπως η ατροφία των μαστών και χαμηλή τονικότητα της φωνής.
- Τριχόπτωση: Στις γυναίκες με υπερανδρογοναιμία παρατηρείται συχνά ανδρογενετικού τύπου αλωπεκία, με την απώλεια των μαλλιών να περιορίζεται κυρίως στο κέντρο του κεφαλιού, σε οποιοδήποτε σημείο από το μέτωπο έως και τον αυχένα ή και σε ολόκληρη την περιοχή αυτή.
- Δασυτριχισμός: Με τον όρο αυτό περιγράφεται η ανάπτυξη τριχοφυΐας στις γυναίκες σε σημεία του σώματος που κανονικά δεν εμφανίζονται τρίχες, όπως το πηγούνι και γενικότερα το πρόσωπο, η κοιλιά και το στήθος.
- Ακμή: Τα αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης συνδέονται με την αυξημένη παραγωγή σμήγματος, ουσία που φράζει τους πόρους του δέρματος. Τα βακτήρια του προσώπου συμβάλλουν παράλληλα στην εκδήλωση φλεγμονής, με αποτέλεσμα οι κρίσεις ακμής να είναι πιο συχνές και πιο έντονες.
- Διαταραχές στον κύκλο της περιόδου: Οι γυναίκες με αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης σπανίως έχουν σταθερό κύκλο. Μπορεί να εκδηλώνουν περιόδους αμηνόρροιας (απουσία περιόδου) ή ολιγομηνόρροια (αραιή περίοδος ή περίοδος με λίγο αίμα). Οι διαταραχές του κύκλου είναι πιθανό να οδηγήσουν σε υπογονιμότητα.
Για να αποκατασταθεί όμως η ισορροπία στον οργανισμό της γυναίκας και να μπορέσει να αντιρροπιστεί η αύξηση αυτή των ανδρογόνων χωρίς χημικά φάρμακα, θα πρέπει να γίνει θεραπεία με βιομιμητικές ορμόνες με στόχο την ορμονική αποκατάσταση.
Στην αρχή γίνονται εργαστηριακές εξετάσεις των επιπέδων των ορμονών (το λεγόμενο“ορμονικό profile”). Αναλόγως των αποτελεσμάτων και αφού πρώτα αυτά αναλυθούν ακριβώς στην ασθενή, συστήνεται στη συνέχεια η ακριβής δοσολογία των βιομιμητικών (bioidentical) ορμονών, βιοπανομοιότυπων με τις ορμόνες του ανθρώπινου οργανισμού, που μπορεί να χρειάζονται: οιστρογόνα, προγεστερόνη, τεστοστερόνη, και / ή DHEA ή/και pregnenolone κ.ά. Η δοσολογία μεταβάλλεται αφού η γυναίκα παρακολουθείται στενά και με μεγάλη προσοχή.
Για να είστε πάντα καλά.
Dr. Κυριάκος Τίγκας, M.D.
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
Εξειδίκευση σε : Λειτουργική, Προληπτική, Αντιγηραντική Ιατρική,
Ορμονική Αποκατάσταση γυναικών με Βιομιμητικές Ορμόνες,
Χειρουργική Γυναικολογική Ογκολογία, Χειρουργική Μαστού