Συναισθηματικές Διαταραχές
Οι συναισθηματικές διαταραχές ή διαταραχές της διάθεσης είναι μια ομάδα διαταραχών που χαρακτηρίζονται από καταθλιπτική ή ευφορική διάθεση ή εναλλαγή αυτών.
Η συναισθηματική διάθεση ή απλά διάθεση (mood) είναι ο καθολικός και σταθερός συναισθηματικός τόνος που βιώνεται εσωτερικά και που σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό όλες κυριολεκτικά τις πλευρές της συμπεριφοράς ενός ατόμου, καθώς και την αντίληψη για τον κόσμο που έχει το άτομο αυτό. Κοινά παραδείγματα συναισθηματικής διάθεσης είναι η κατάθλιψη, η έξαρση, ο θυμός. Διακρίνουμε τη διάθεση ή συναισθηματική διάθεση από το συναίσθημα, που αποτελεί την εξωτερική έκφραση της. Και καθώς η εξωτερική έκφραση ενός καταθλιπτικού ή μανιακού ασθενή δεν είναι πάντα καταθλιπτική ή ευφορική, πιο σωστά οί συναισθηματικές διαταραχές περιγράφονται σαν διαταραχές της διάθεσης.
Άγχος
Το άγχος συνιστά φόβο επί απουσίας φοβογόνων ερεθισμάτων. Η πυροδότηση του άγχους από εξωτερικά φοβογόνα ερεθίσματα συνιστά το φοβικό άγχος των απλών φοβιών, της κοινωνικής φοβίας ή της αγοραφοβίας. Το άγχος που υποκινεί επικείμενη έκθεση σε δυνητικά επικίνδυνες συνθήκες συνιστά το άγχος αναμονής. Το άγχος που βιώνεται εν είδει εκρηκτικών επεισοδίων μεγάλης έντασης και βραχείας συνήθως διάρκειας καλείται πανικός και αντιδιαστέλλεται προς το γενικευμένο άγχος μικρής έντασης αλλά μακράς διάρκειας. Οι προηγούμενοι τύποι άγχους προσιδιάζουν στις επιμέρους κατηγορίες αγχωδών διαταραχών, δίχως ωστόσο να περιορίζονται σε αυτές.
Θλίψη και Κατάθλιψη
Η θλίψη, ως απλή ψυχική αντίδραση βραχείας διάρκειας σε αντίξοα βιοτικά μας συμβάντα, στερείται ψυχοπαθολογικής σπουδαιότητας. Ψυχοπαθολογική σπουδαιότητα αποκτά ωστόσο η επί μακράν διατήρησή της και η ολική «διάβρωση» του ψυχισμού από αυτήν, ως καταθλιπτικό πλέον συναίσθημα ποικίλων βαθμών βαρύτητας. Καταθλιπτικό συναίσθημα σημαντικής βαρύτητας απαντάται σε επεισόδια μείζονος κατάθλιψης.
Ευφορία και μανία
Παρομοίως, η ευφορία αποκτά ψυχοπαθολογική σπουδαιότητα μόνο παρατεινόμενη χρονικά καί γενικευόμενη συμπεριφορικά, διαβρώνοντας τη σκέψη όπως αυτό συμβαίνει σε επεισόδια υπομανίας – μανίας. Συχνά στη μανία η αρχική ευφορία μεταπίπτει σε δυσφορία των ασθενών, με αγχώδη υπερένταση και εκρήξεις θυμού ή οργής, που πυροδοτούν η άρνηση επιδοκιμασίας ή και η παρεμπόδιση πραγμάτωσης των μεγαλομανών σχεδίων τους από άτομα του περίγυρού τους.
Συναισθηματική απροσφορότητα
Η συναισθηματική απροσφορότητα συνίσταται στην κραυγαλέα αναντιστοιχία των συναισθημάτων με το εκφραζόμενο περιεχόμενο της σκέψης των ασθενών ή/και με το τρέχον διαπροσωπικό και ευρύτερα κοινωνικό πλαίσιό τους. Για παράδειγμα, κάποιος ασθενής μιλώντας σοβαρά, υποστηρίζει γελώντας ότι πρόκειται να πεθάνει ή κάποιος άλλος αναλύεται σε γέλωτες κατά την τέλεση κηδείας προσφιλούς του προσώπου, εξίσου συχνά οι ασθενείς αναλύονται σε γέλωτες άνευ λόγου (αναίτιοι γέλωτες). Συναισθηματική απροσφορότητα επιδεικνύουν κατά κανόνα ασθενείς με σχιζοφρενικές διαταραχές. Παρομοίως, οι ασθενείς της αυτής διαγνωστικής κατηγορίας επιδεικνύουν συχνά συρρίκνωση του εύρους διακύμανσης των συναισθημάτων τους (συναισθηματική άμβλυνση).
Άλλες διαταραχές του συναισθήματος
Η συναισθηματική ευμεταβλητότητα συνίσταται στη συχνή και αδόκητη αμοιβαία μετάπτωση πολικών συναισθημάτων (π.χ. από ευφορία σε θλίψη ή δυσφορία και αντιστρόφως). Τέλος, ασθενείς με μείζονα κατάθλιψη ή διαταραχή stress μετά από ψυχοτραυματική εμπειρία νιώθουν ότι έχουν χάσει την ικανότητα βίωσης συναισθημάτων παντός τύπου (feeling of loss of feeling).
Αιτιολογία των Διαταραχών της Διάθεσης (Καταθλιπτικών και Διπολικών)
Όπως για τις περισσότερες ψυχικές διαταραχές ή σύνδρομα έτσι και για τις διαταραχές της διάθεσης δεν έχει, φυσικά, απομονωθεί ένας και μοναδικός ή συγκεκριμένος αιτιολογικός παράγοντας. Η έρευνα που έγινε και συνεχίζει να γίνεται απλά προτείνει ένα μεγάλο αριθμό παραγόντων που φαίνεται να συμβάλλουν στην ανάπτυξη διαταραχών της διάθεσης. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να ομαδοποιηθούν σε γενετικούς, σε ψυχοκοινωνικούς και σε νευροβιολογικούς.
Γενετικοί παράγοντες
Η συμβολή των γενετικών παραγόντων στις διαταραχές της διάθεσης φαίνεται από τα αποτελέσματα μελετών σε οικογένειες, σε διδύμους και σε υιοθετημένα άτομα και από τις έρευνες της μοριακής βιολογίας. Μελέτες διδύμων έχουν δείξει σχέση μονοζυγωτών προς διζυγώτες κατά μέσο όρο περίπου 4:1 (65-14), δηλαδή, αν ένας μονοζυγώτης δίδυμος έχει διαταραχή της διάθεσης, είναι τέσσερις φορές πιθανότερο να έχει και ο άλλος απ’ ό,τι αν είναι διζυγώτης. Μελέτες υιοθετημένων ατόμων επίσης υποστηρίζουν τη γενετική συμμετοχή στην αιτιολογία των διαταραχών της διάθεσης.Από την πλευρά της μοριακής βιολογίας, θεωρήθηκε ότι απομονώθηκε ένα γονίδιο στο βραχύ σκέλος του χρωμοσώματος 11, που συνδέεται με την εμφάνιση Διπολικής Διαταραχής σε μια μεγάλη οικογένεια Amish. Το εύρημα αυτό, όμως, δεν διασφαλίσθηκε σε κατοπινές επαναλύσεις των στοιχείων. Σε άλλες μελέτες, πάλι, έχει αναφερθεί σύνδεση της Διπολικής Διαταραχής με το χρωμόσωμα Χ. Είναι πιθανό λοιπόν να υπάρχει σύνδεση διαφορετικών μορφών Διπολικής Διαταραχής με διαφορετικά χρωμοσώματα.
Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες
Στους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες ανήκουν τα στρεσογόνα γεγονότα της ζωής και οι ψυχολογικοί παράγοντες. Όσον αφορά τα στρεσογόνα γεγονότα, μολονότι μεθοδολογικά επαρκείς έρευνες για την αιτιολογική συμβολή των παραγόντων αυτών είναι δύσκολο να υπάρξουν, εντούτοις φαίνεται ότι οπωσδήποτε η συμμετοχή τους στην πρόκληση διαταραχών της διάθεσης είναι δεδομένη.
Ψυχολογικοί παράγοντες
Μέχρι σήμερα δεν έχει αποδειχθεί ότι μια συγκεκριμένη προσωπικότητα (ή στοιχεία προσωπικότητας) ή ένας συγκεκριμένος ψυχολογικός μηχανισμός προδιαθέτει ή προκαλεί την κατάθλιψη ή την έξαρση.Ιδιαίτερα, όσον αφορά τις ψυχοδυναμικές θεωρίες της κατάθλιψης, η βιβλιογραφία είναι τεράστια. Κατά ορισμένους θεωρητικούς, τα άτομα που είναι επιρρεπή σε κατάθλιψη χαρακτηρίζονται από χαμηλή αυτοεκτίμηση και έντονη αυτοκριτική. Κατά άλλους, η κατάθλιψη είναι θυμός ή επιθετικότητα που στρέφεται εναντίον του εαυτού. Άλλοι υποστηρίζουν ότι αστάθεια και ανασφάλεια στη βρεφονηπιακή ηλικία, που προέρχεται από διαταραγμένη σχέση μητέρας – παιδιού, δημιουργούν το υπόστρωμα για ευαισθησία και ευαλωτότητα σε αποχωρισμούς αργότερα, που οδηγούν σε κατάθλιψη. Η διαπροσωπική απώλεια έχει τονισθεί ιδιαίτερα από τον Freud και τους οπαδούς του, που σημείωσαν τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στο κοινό πένθος (που είναι φυσιολογική αντίδραση) και την κατάθλιψη που ακολουθεί την απώλεια είτε ενός αγαπημένου ατόμου είτε κάποιας σημαντικής για το άτομο διάστασης (π.χ. θάνατος αγαπημένου ατόμου, απώλεια εργασίας, χωρισμός από αγαπημένο άτομο κτλ.). Έρευνες ήδη έχουν δείξει ότι υπάρχει αυξημένη συχνότητα κατάθλιψης σε άτομα που έχασαν κάποιο γονιό στην παιδική τους ηλικίας – κατά πάσα πιθανότητα λόγω αυξημένης ευαισθησίας σε διαπροσωπικές απώλειες αργότερα. Η γνωστική θεωρία της κατάθλιψης, βέβαια, απομακρύνεται από την ψυχοδυναμική θεώρηση και αποδίδει την κατάθλιψη σε αρνητική, λαθεμένη, εκτίμηση που κάνει το άτομο για τον εαυτό του, τον κόσμο και το μέλλον. Όσον αφορά τη μανία, ψυχοδυναμικά θεωρείται ότι είναι άμυνα (= άρνηση) του ατόμου σε υποκείμενη κατάθλιψη.
Νευροβιολογικοί παράγοντες
Οι νευροβιολογικές μελέτες των διαταραχών της διάθεσης ακολούθησαν τέσσερις κυρίως μεγάλες περιοχές έρευνας: τις διαταραχές της νευροδιαβίβασης, τις διαταραχές της νευροφυσιολογικής λειτουργίας (ιδιαίτερα του ύπνου), τις διαταραχές της νευροενδοκρινικής λειτουργίας και την νευροαπεικόνιση της δομής και της λειτουργίας του εγκεφάλου.
Διαταραχές της νευροδιαβίβασης
Και στην περίπτωση των διαταραχών της διάθεσης, όπως και στη σχιζοφρένεια, η προσοχή εστιάσθηκε στους νευροδιαβιβαστές, δηλ. στις χημικές ουσίες που μεταβιβάζουν τη νευρική διέγερση από τον ένα νευρώνα στον άλλο στον εγκέφαλο και ιδιαίτερα στη νορεπινεφρίνη, στη σεροτονίνη, στην ακετυλοχολίνη, στη ντοπαμίνη και στο γ-αμινοβουτυρικό οξύ (GABA).Η υπόθεση της κατεχολαμίνης, που διερευνήθηκε ευρύτατα, είχε προτείνει ότι η κατάθλιψη προκαλείται από ανεπάρκεια νορεπινεφρίνης στις νευρικές συνάψεις του εγκεφάλου. Βασίσθηκε, κυρίως, στους μηχανισμούς δράσης των αντικαταθλιπτικών: π.χ. είναι γνωστό ότι η ιμιπραμίνη δρα αυξάνοντας την ποσότητα της νορεπινεφρίνης επειδή εμποδίζει την επαναπρόσληψή της ή ότι οι αναστολείς της μονοαμινοοξειδάσης (ΜΑΟ) επίσης αυξάνουν την ποσότητα της νορεπινεφρίνης επειδή εμποδίζουν τη διάσπαση της νορεπινεφρίνης από τη ΜΑΟ. Επίσης, ορισμένες μελέτες βρήκαν σε καταθλιπτικούς ασθενείς (ίσως περισσότερο σε διπολικούς καταθλιπτικούς απ’ ότι σε μονοπολικούς) ελάττωση του μεταβολίτη της νορεπινεφρίνης 3- μεθοξυ-4-υδροξυφαινυλγλυκόλη (ΜΗΡΟ) στα ούρα.
Προοδευτικά, η υπόθεση της κατεχολαμίνης διευρύνθηκε με τη διερεύνηση και άλλων κατεχολαμινών και αμινοξέων που συμμετέχουν στη νευροδιαβίβαση.
Έτσι, θεωρήθηκε ότι σε ορισμένους καταθλιπτικούς ασθενείς υπάρχει ανεπάρκεια σεροτονίνης, με βάση τη δράση και πάλι ορισμένων αντικαταθλιπτικών φαρμάκων που δεσμεύουν την επαναπρόσληψή της σεροτονίνης (π.χ. φλουοξετίνη) και επίσης την ανεύρεση ελαττωμένης ποσότητας του μεταβολίτη της σεροτονίνης 5-υδροξυινδολεοξεικό οξύ (5-ΗΙΑΑ) στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό ορισμένων βαριά καταθλιπτικών ασθενών καθώς και ελαττωμένων αριθμών 5-ΗΤ2 υποδοχέων στους εγκεφάλους ατόμων που αυτοκτόνησαν.
Θεραπεία Διαταραχών Συναισθήματος
Η θεραπευτική αντιμετώπιση με Βιομιμητικές Ορμόνες στα ψυχικά νοσήματα, τα οποία εγκαθιδρύονται για περισσότερο από τρεις μήνες και παίρνουν τη μορφή μιας μόνιμης παθολογικής κατάστασης υγείας, μπορεί να γίνει μόνο εφόσον «διαβάσουμε» το κύτταρο. Όταν το Χρόνιο Νόσημα έχει εκφραστεί, γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι το οριακό εκείνο σημείο που ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να ανταπεξέλθει, έχει ξεπεραστεί.
Διαθέτοντας εξειδικευμένες εξετάσεις, μπορούμε με ακρίβεια να γνωρίζουμε τα αίτια εκτροπής της όποιας Ορμονικής και Βιοχημικής ισορροπίας.
Με εξατομικευμένες ιατρικές αγωγές και πρωτόκολλα, μπορούμε να επεμβαίνουμε και να αποκαθιστούμε εξατομικευμένα, τις κάθε είδους ανεπάρκειες και να αφαιρούμε το τοξικό φορτίο.
Με αυτή τη μεθοδολογία, αποκαθιστούμε στην ουσία την υγεία σε κυτταρικό επίπεδο και επαναφέρουμε στον ανθρώπινο οργανισμό, την ικανότητα παραγωγής υψηλής ποιότητας καύσεων, απαραίτητων για τη ζωή.
Τα ιατρικά πρωτόκολλα τα οποία χορηγούνται, προσαρμόζουν τις ποσότητες, τις δόσεις και το είδος των συστατικών, που αλλάζουν από άτομο σε άτομο (πραγματική εξατομίκευση), σε αντίθεση με τις προσεγγίσεις ίδιων δοσολογικών σχημάτων για όλους, των 50,100 ή 500mg.
Τα κλινικά αποτελέσματα χρήσης τέτοιων ιατρικών πρωτοκόλλων τα τελευταία 20 έτη, είναι παραπάνω από ικανοποιητικά, με ποσοστά βελτίωσης και επαναρρύθμισης του οργανισμού άνω του 80%. Οι ασθενείς οι οποίοι υπόκεινται σε θεραπευτικές αγωγές που αφορούν στη Λειτουργική Ιατρική, βλέπουν την καθημερινότητα τους να αλλάζει. Η ποιότητα ζωής τους βελτιώνεται. Τα ψυχικά και σωματικά τους αποθέματα αυξάνονται.
Για να είστε πάντα καλά.
Dr. Κυριάκος Τίγκας, M.D.
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
Εξειδίκευση σε : Λειτουργική, Προληπτική, Αντιγηραντική Ιατρική,
Ορμονική Αποκατάσταση γυναικών με Βιομιμητικές Ορμόνες,
Χειρουργική Γυναικολογική Ογκολογία, Χειρουργική Μαστού
