Η ινοκυστική μαστοπάθεια αντιπροσωπεύει μία από τις συνηθέστερες παθήσεις του μαστού σε γυναίκες ηλικίας 30-50 ετών. Ονομάζεται επίσης κυστική νόσος, χρόνια κυστική μαστίτιδα ή δυσπλασία μαστών. Στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται για νόσημα αλλά για φυσιολογική παραλλαγή και πρέπει να τονιστεί ότι είναι μία καλοήθης πάθηση, η οποία θεωρείται ορμονοεξαρτώμενη επειδή εμφανίζεται στην γενετησιακή ηλικία της γυναίκας, είναι αμφοτερόπλευρη, η κλινική της πορεία ακολουθεί την ωοθηκική δραστηριότητα και η χορήγηση ορμονών περιλαμβάνεται στην θεραπεία της, εάν απαιτηθεί.
Παρατηρείται τουλάχιστον στο 60% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και έχει μικρότερη συχνότητα σε γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά δισκία. Στους πιθανούς παράγοντες αυξημένου κινδύνου περιλαμβάνονται η κληρονομικότητα και οι διατροφικές συνήθειες του ατόμου, όπως η πρόσληψη μεγάλης ποσότητας καφεΐνης και τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος. Η κατάσταση αυτή συνήθως εμφανίζει ύφεση μετά την εμμηνόπαυση.
Αίτια ινοκυστικής μαστοπάθειας:
Τα αίτια της κατάστασης σχετίζονται με τον τρόπο που οι ιστοί του μαστού ανταποκρίνονται στις μηνιαίες μεταβολές των γυναικείων ορμονών (οιστρογόνα και προγεστερόνη), οι οποίες παράγονται από τις ωοθήκες καθ ́ όλη τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας.
Κατά τον εμμηνορρυσιακό κύκλο, το στήθος διογκώνεται και στη συνέχεια επανέρχεται στο αρχικό του μέγεθος. Αυτή η κυκλική του μεταβολή οφείλεται στην ορμονική διέγερση των μαστών που οδηγεί σε διόγκωση των γαλακτοπαραγωγών αδένων και πόρων και σε κατακράτηση υγρών. Ως επακόλουθο, το στήθος είναι οιδηματώδες (πρησμένο), επώδυνο στην ψηλάφηση, ευαίσθητο και γεμάτο με μικρές μάζες στην περίπτωση που η γυναίκα έχει ινοκυστική μαστοπάθεια. Μετά την περίοδο, το μέγεθος των μαστών μικραίνει, ενώ δεν παρατηρείται έντονη ευαισθησία ούτε πόνος και οι όγκοι δύσκολα ψηλαφώνται.
Ποια είναι τα συμπτώματα:
Τα συμπτώματα ενισχύονται χαρακτηριστικά κατά το δεύτερο ήμισυ του εμμηνορρυσιακού κύκλου και φτάνουν στη μέγιστη έντασή τους τις τελευταίες ημέρες πριν από την περίοδο. Στη συνέχεια, παρουσιάζουν ύφεση και ο κύκλος ξαναρχίζει ακολουθώντας τις μηνιαίες ορμονικές μεταβολές του γυναικείου συστήματος. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι τα παρακάτω:
- Οι μαστοί εμφανίζουν περιοχές με πιο σκληρή σύσταση ή πολλαπλές μικρές μάζες ή έχουν ανώμαλη υφή. Χαρακτηριστικά, οι μαστοί με ινοκυστική μαστοπάθεια δίνουν την αίσθηση πολυάριθμων διάσπαρτων χαντρών σε όλο το μαζικό αδένα. Αυτό οφείλεται στη συνεχή ορμονική διέγερση που προκαλεί πάχυνση των ιστών του μαστού, καθώς και ανάπτυξη κυστικών δομών σε αποφραγμένους ή διατεταγμένους γαλακτοπαραγωγούς αδένες (οι μεταβολές ινοκυστικού τύπου).
- Τις περισσότερες φορές οι μεταβολές ινοκυστικού τύπου παρατηρούνται και στους δύο μαστούς και συνήθως εντοπίζονται στο άνω έξω τεταρτημόριο των μαστών, όπου συχνά γίνεται αισθητό και το όριο του μαζικού αδένα.
- Οι προεμμηνοπαυσικές γυναίκες με ινοκυστική μαστοπάθεια μπορεί να εμφανίζουν διόγκωση του μεγέθους των κύστεων, καθώς και δυσανεξία, η οποία κυμαίνεται από αίσθημα πληρότητας ή ‘βάρους’ των μαστών έως ‘βουβό πόνο’ ή και υπερβολική ευαισθησία ή αίσθημα καύσους. Μερικές γυναίκες πονούν τόσο πολύ που είναι αδύνατον ακόμη και να αγγίξουν το στήθος τους!
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτείται κατά αρχήν η απομάκρυνση των παραγόντων πού προδιαθέτουν στη νόσο. Έτσι θα πρέπει να αποφεύγεται , ιδιαίτερα τις τελευταίες ημέρες του κύκλου, η κατανάλωση καφέ , τσαγιού, σοκολάτας , ανθρακούχων αναψυκτικών και τροφίμων που ευνοούν τη κατακράτηση υγρών όπως οι αλμυρές τροφές ( αλλαντικά , παστά κα.). Όταν παρόλα αυτά ο πόνος είναι έντονος μπορεί να βοηθήσει η χορήγηση αντιφλεγμονωδών αναλγητικών, η τοποθέτηση θερμών επιθεμάτων (κομπρέσσες) και η καλή υποστήριξη των μαστών με ενυσχυμένο στηθόδεσμο στο σωστό μέγεθος.
Οι ινοκυστικές αλλαγές λοιπόν των μαστών δεν θα πρέπει να συγχέονται με την ινοκυστική μαστοπάθεια που είναι μία παθολογική οντότητα. Η γυναίκα που αντιμετωπίζει το πρόβλημα των επώδυνων μαστών δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να φοβάται ότι μπορεί να προσβληθεί από καρκίνο του μαστού πιο εύκολα από άλλες γυναίκες, ενώ αυτό που θα πρέπει να εφαρμόζει με συνέπεια είναι η σωστή πρόληψη με αυτοεξέταση των μαστών μια φορά το μήνα και μαστογραφία μια φορά το χρόνο (σε γυναίκες πάνω από 40 ετών) διότι η πρόληψη παραμένει ο σπουδαιότερος παράγων για την υγεία όλων μας.