Τα βασικότερα σημεία πρόληψης του καρκίνου του μαστού
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί το πιο συχνό είδος καρκίνου που προσβάλλει τις γυναίκες. Έχει υπολογιστεί ότι στη χώρα μας σημειώνονται περίπου 1.500 νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού ανά έτος. Οι παράγοντες που συνδέονται με την ανάπτυξη του δεν έχουν αποσαφηνιστεί πλήρως. Πρόκειται για μία ιάσιμη νόσο, υπό την προϋπόθεση να διαγνωσθεί έγκαιρα. Ο Προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί να περιορίσει κατά 25% τον κίνδυνο θανάτου από τον καρκίνο του μαστού και αυτό είναι που καθιστά την πρόληψη ζωτικής σημασίας.
Συμπτώματα του καρκίνου του μαστού
Το βασικότερο σύμπτωμα, το οποίο αποτελεί προειδοποίηση για τον καρκίνο του μαστού, είναι η ψηλάφιση ενός συμπαγούς ογκιδίου, η μετακίνηση του οποίου συνήθως δεν καθίσταται δυνατή, και ενδέχεται να πονάει ή όχι.
Έτερο σύμπτωμα αποτελεί η εκκρίση διάφανου ή αιμορραγικού υγρού από τη θηλή. Πρόκειται για ένα σημάδι που προμηνύει καρκίνο του μαστού. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να παρουσιάζεται στη θηλή εισολκή, να στρέφεται δηλαδή η θηλή προς τα μέσα ή να εκκρίνει ένα σκουρόχρωμο υγρό.
Η όψη του δέρματος πάνω από τον όγκο μπορεί να προσιδιάζει σε φλούδα πορτοκαλιού. Επιπλέον, δεν αποκλείεται να εμφανίζει εσοχές στα σημεία όπου έχει επέλθει η εξάπλωση του καρκίνου, ενώ ταυτόχρονα μεταβάλλεται το σχήμα ή/και η εξωτερική καμπύλη του μαστού.
Τέλος, ερυθρότητα στην περιοχή του μαστού ή της θηλής, ενόχληση ή/και ξηροδερμία είναι από τα συμπτώματα, των οποίων η παρατήρηση απαιτεί επίσκεψη σε έμπειρο μαστολόγο.
Παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του μαστού
Οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού δεν έχουν πλήρως διευκρινιστεί. Εντούτοις, κάποιοι από αυτούς είναι οι ακόλουθοι:
- Η αυξημένη, συνήθως άνω των 50 ετών, ηλικία
- Το θετικό ατομικό και οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού
- Γενετικές μεταλλάξεις σε γονίδια που σχετίζονται με την άναπτυξη καρκίνου μαστού (πχ BRCA1/2)
- Η έκθεση του οργανισμού σε ακτινοβολία
- Η αυξημένη μάζα του αδένα του μαστού, οι μεγάλες ποσότητες σωματικού λίπους, ιδίως στο άνω μέρος του σώματος και η παχυσαρκία των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση
- Η τεκνοποίηση σε ηλικία άνω των 30 ετών
- Η μακροχρόνια λήψη συνθετικών ορμονών
- Η ινοκυστική μαστοπάθεια
- Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Το κάπνισμα
Πρόληψη του καρκίνου του μαστού μέσω του τρόπου ζωής
Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να προληφθεί αποτελεσματικά, αν αλλάξουμε ορισμένες συνήθειες που σχετίζονται με τον τρόπο διαβίωσης. Για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού ένα από τα βασικότερα κλειδιά είναι η εξισορρόπηση των επιπέδων των οιστρογόνων. Τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων συνδέονται με τον καρκίνο του μαστού, βάσει των περισσότερων επιστημονικών μελετών. Το αρχικό βήμα για τη διατήρηση της ισορροπίας των οιστρογόνων είναι η αντιμετώπιση της αντίστασης στην ινσουλίνη.
Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη που απελευθερώνει το πάγκρεας έπειτα από κάθε γεύμα και μεταβιβάζει σήματα στα κύτταρά μας, προκειμένου αυτά να απορροφήσουν τη γλυκόζη από το αίμα μας. Ωστόσο, η σημερινή διατροφή μπορεί να διαταράξει αυτές τις ισορροπίες.
Η ζάχαρη είναι ο βασικότερος ένοχος. Η κατανάλωση αυξημένων ποσοτήτων ζάχαρης και επεξεργασμένων υδατανθράκων, οι οποίες είναι τροφές με Υψηλό Γλυκαιμικό Δείκτη, ωθεί το σώμα μας να στέλνει μεγαλύτερες ποσότητες ινσουλίνης από αυτές που μπορεί να χρησιμοποιήσει σωστά. Συνεπώς, αναπτύσσεται αντίσταση στην ινσουλίνη.
Η αντίσταση στην ινσουλίνη, επιπλέον, αυξάνει το σωματικό μας λίπος, το οποίο με τη σειρά του οδηγεί στην αύξηση και της αρωματάσης, ενός ενζύμου που βρίσκεται συγκεντρωμένο στο λιπώδη ιστό. Η αρωματάση έχει ως κύριο ρόλο τη μετατροπή των ανδρογόνων σε οιστρογόνα, άρα εύλογα προκύπτει πως η αύξηση των επιπέδων της αρωματάσης οδηγεί σε αντίστοιχη αύξηση των επιπέδων των οιστρογόνων στο γυναικείο σώμα. Τα ολοένα αυξανόμενα επίπεδα των οιστρογόνων καθιστούν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού σημαντικά μεγαλύτερο.
Σημαντικό αντίκτυπο, ταυτόχρονα, στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού έχουν οι τοξίνες του περιβάλλοντος.
Ιδίως μετά την εμμηνόπαυση, χρειάζεται μειώσουμε την κατανάλωση αλκοόλ και να διατηρήσουμε το σωματικό μας βάρος σε φυσιολογικά επίπεδα,. Επιπλέον, συνιστάται η κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις φυτικών ινών, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά, και η αποφυγή κατανάλωσης επεξεργασμένων υδατανθράκων, όπως τα γλυκά και τα μακαρόνια. Προτείνεται, επιπλέον, η συχνή χρήση ελαιόλαδου στα φαγητά, διότι το ελαϊκό οξύ συμβάλλει στην καταστολή της δράσης του πιο σημαντικού ογκογονιδίου του μαστού. Όλα αυτά συνδυαζόμενα με μία ελαφριάς μορφής σωματική άσκηση μπορούν να συνδράμουν στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού.
Πρόληψη του καρκίνου του μαστού μέσω της ψηλάφησης και της αυτοεξέτασης του
Χρειάζεται, επιπλέον, να ελέγχουμε και μόνες μας τακτικά το μαστό μας, ειδικότερα αν υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό. Η ψηλάφηση και η αυτοεξέταση του στήθους είναι κάτι που χρειάζεται κάθε γυναίκα να γνωρίζει να κάνει μετά την εφηβεία της, προκειμένου να μπορεί να ανακαλύψει τυχόν ύποπτα σημάδια και παθολογικά ευρήματα. Συνίσταται μηνιαία αυτοεξέταση μαστού σε κάθε γυναίκα μετά τα 18 της έτη και για τις γυναίκες που έχουν ακόμα περίοδο οι καλύτερες ημέρες αυτοεξέτασης του στήθους τους είναι η 7η και η 14η μέρα του κύκλου τους. Σε πολλές περιπτώσεις, μπορούν να σωθούν ζωές με αυτή τη μέθοδο, καθώς πρόκειται για έναν τρόπο εξέτασης των μαστών που δύναται να συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.
Πρόληψη του καρκίνου του μαστού μέσω διαγνωστικών εξετάσεων
Εντούτοις, δεν αρκεί μόνο η υιοθέτηση ορισμένων συνηθειών που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Είναι απαραίτητο να διενεργούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα διαγνωστικές εξετάσεις για τον έλεγχο του μαστού. Όλες οι γυναίκες, με βάση την ηλικία τους και το οικογενειακό τους ιστορικό, χρειάζεται να υποβάλλονται σε συστηματικό έλεγχο της υγείας των μαστών τους. Οι δύο βασικότερες εξετάσεις που διενεργούνται για τον έλεγχο του μαστού είναι η Μαστογραφία και το Υπερηχογράφημα Μαστών.
H Μαστογραφία αποτελεί μία πολύ σημαντική διαγνωστική μέθοδο και ένα πολύτιμο όπλο στη φαρέτρα της Προληπτικής Γυναικολογίας, καθώς έχει αποβεί σωτήρια για πολλές γυναίκες. Έχει υπάρξει και εξακολουθεί να θεωρείται ως πρωταρχικό μέσον ελέγχου Πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού. Μέσω αυτής μπορούν να ανιχνευθούν ψηλαφητές ή μη ψηλαφητές ανωμαλίες του μαστού, οι οποίες ενδέχεται να είναι είτε καλοήθεις είτε κακοήθεις. Το Υπερηχογράφημα Μαστών αποτελεί μία επιπλέον αποτελεσματική διαγνωστική μέθοδο που ανιχνεύει εύκολα μικρές κύστεις και ινοαδενώματα.
Χρειάζεται να διευκρινιστεί ότι η μαστογραφία και το υπερηχογράφημα διαδραματίζουν πάντοτε συμπληρωματικό ρόλο στη διάγνωση και στον έλεγχο του μαστού. Η κάθε εξέταση κατέχει τη δική της θέση στο οπλοστάσιο των ιατρών και ο πρωταρχικός της στόχος έγκειται στη διάγνωση, στην παρακολούθηση και στην εξασφάλιση της υγείας της ασθενούς. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο, η Ψηφιακή Μαστογραφία ανά διετία, με ενδιάμεσα υπερηχογραφήματα και ψηλάφηση μαστών, μας παρέχει τη δυνατότητα ανίχνευσης της τυχόν ανεπτυγμένης κακοήθειας σε πολύ αρχικό στάδιο. Επομένως, μπορούμε να έχουμε καλύτερη πρόγνωση και επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής.
Έχοντας αποκτήσει επαρκή γνώση των κύριων παραγόντων που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση καρκίνου του μαστού, είμαστε σε θέση να εξετάζουμε ποιες στρατηγικές μπορούμε να ακολουθήσουμε για την εξισορρόπηση των επιπέδων των ορμονών, για τη θεραπεία της αντίστασης στην ινσουλίνη, τη μείωση της έκθεσης του οργανισμού μας σε τοξίνες και τη στήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ενημέρωση και η γνώση αποτελούν τις καλύτερες και αποτελεσματικότερες μεθόδους άμυνας, προκειμένου να βελτιστοποιήσουμε τα επίπεδα της υγείας μας και να μπορέσουμε να αποτρέψουμε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού ή υποτροπής.
Για να είστε πάντα καλά.
Dr. Κυριάκος Τίγκας, M.D.
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
Εξειδίκευση σε : Λειτουργική, Προληπτική, Αντιγηραντική Ιατρική,
Ορμονική Αποκατάσταση γυναικών με Βιομιμητικές Ορμόνες,
Χειρουργική Γυναικολογική Ογκολογία, Χειρουργική Μαστού
References:
- “Screening for breast cancer with mammography”. Cochrane Nordic. 27 August 2015. Archived from the original on 29 October 2015.
- US Preventive Services Task Force (November 2009). “Screening for breast cancer: U.S. Preventive Services Task Force recommendation statement”. Annals of Internal Medicine. 151 (10): 716–26, W-236.
- “Breast Cancer”. NCI. January 1980. Archived from the original on 25 June 2014.
- Saunders C, Jassal S (2009). Breast cancer (1. ed.). Oxford: Oxford University Press. p. Chapter 13.
- “SEER Stat Fact Sheets: Breast Cancer”.
- Kleer CG, van Golen KL, Merajver SD (1 December 2000). “Molecular biology of breast cancer metastasis. Inflammatory breast cancer: clinical syndrome and molecular determinants”. Breast Cancer Research. 2 (6): 423–9.
- World Cancer Report 2014. World Health Organization. pp. Chapter 5.2.
- Reeder JG, Vogel VG (2008). “Breast cancer prevention”. Advances in Breast Cancer Management, Second Edition. Cancer Treatment and Research. 141. pp. 149–64.