Μαστογραφία

Μαστογραφία

H Μαστογραφία, είναι μια εξέταση που φοβίζει τις γυναίκες και δημιουργεί άγχος. Μια εξέταση ωστόσο, πολύτιμη στο οπλοστάσιο της Προληπτικής Γυναικολογίας, που αποδεικνύεται σωτήρια για όλες τις γυναίκες. Η αξία της αναμφισβήτητη, με σύνεση και γνώση. Υπήρξε και παραμένει, βασικό εργαλείο ελέγχου Πρόληψης, για τον Καρκίνο του Μαστού.

Παρόλο που όλες οι γυναίκες γνωρίζουν, ότι από μια ηλικία και μετά, πρέπει υποχρεωτικά να κάνουν Μαστογραφία, οι περισσότερες δεν είναι συνεπείς στην τυπική επανάληψη της εξέτασης. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνες, υπάρχουν πάρα πολλές γυναίκες, που δεν έχουν κάνει ποτέ στη ζωή τους μαστογραφία. Οι λόγοι για τους οποίους μια γυναίκα αποφεύγει τη μαστογραφία, είναι η αμέλεια, ο φόβος, η άγνοια και βέβαια η πεποίθηση, ότι σε αυτήν δε θα συμβεί ποτέ κάτι κακό.

Μαστοραφία – Συχνές ερωτήσεις

Πότε πρέπει να κάνει την Πρώτη Μαστογραφία μια γυναίκα, χωρίς οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού;

Όλες οι γυναίκες, ανάλογα με την ηλικία τους και το οικογενειακό τους ιστορικό, θα πρέπει να υποβάλλονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, σε έλεγχο της καλής υγείας των μαστών τους. Η μαστογραφία, που είναι η ειδική ακτινογραφία του μαστού, γίνεται με ένα ειδικό μηχάνημα, το Μαστογράφο. Σήμερα υπάρχουν οι συμβατικοί μαστογράφοι της παλιάς γενιάς και οι σύγχρονοι Ψηφιακοί Μαστογράφοι.

Σε γυναίκες χωρίς οικογενειακό ιστορικό, η πρώτη μαστογραφία ή η μαστογραφία αναφοράς, όπως λέγεται, συστηνόταν μέχρι και το τέλος του 2015 διεθνώς, να γίνει στην ηλικία των 35 ετών. Κατόπιν, ανά έτος.

Σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες (new Guidelines) που δημοσιεύτηκαν στις 20-10-2015 στο “Journal of the American Medical Association”, American Cancer Society (ACS) , η πρώτη Μαστογραφία πλέον, συστήνεται στην ηλικία των 45 ετών και κατόπιν ανά διετία. Στόχος είναι διεθνώς, η μείωση της όποιας προσλαμβανόμενης ακτινοβολίας από τη γυναίκα, κατά την εξέταση. Με αυτό τον τρόπο, έρχεται ισορροπία ανάμεσα στον κίνδυνο ανάπτυξης νόσου από την ίδια την εξέταση και στην πρώιμη ανεύρεση νόσου στο μαστό, για έγκαιρη αντιμετώπιση.

Σε ποια ηλικία πρέπει να κάνει μαστογραφία μια γυναίκα με οικογενειακό ιστορικό;

Σε γυναίκες με επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό, η Ψηφιακή Μαστογραφία πρέπει να γίνεται περίπου 10 χρόνια νωρίτερα από την ηλικία στην οποία εμφανίστηκε ο καρκίνος του μαστού στο μέλος της οικογένειας.

Μια μικρή κοπέλα με επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό, που όμως δεν είναι σε ηλικία να υποβληθεί σε μαστογραφία, μπορεί εναλλακτικά να κάνει κάποια άλλη εξέταση;

Σε γυναίκες ηλικίας 25-30 ετών αποφεύγεται η Μαστογραφία, για τους εξής λόγους:

• Στην ηλικία αυτή, ο μαζικός αδένας είναι πολύ πυκνός και κατά συνέπεια η εξέταση είναι χαμηλής διαγνωστικής αξίας.
• O μαζικός αδένας στη νεαρή ηλικία είναι περισσότερο ευαίσθητος στην ακτινοβολία και γι’ αυτό αποφεύγουμε να τον ακτινοβολούμε, αν δεν υπάρχει εξαιρετικά σοβαρός λόγος, με ύποπτα ψηλαφητικά και υπερηχογραφικά ευρήματα. Αν όμως υπάρξει εύρημα, τότε γίνεται Ψηφιακή Μαστογραφία σε οποιαδήποτε ηλικία και αν είναι η γυναίκα.

Συστήνεται ωστόσο, μια Μαγνητική (MRI) Μαστογραφία, στην ηλικία των 30 ετών.

Αν, λοιπόν, μια γυναίκα ηλικίας 25-30 ετών, δεν εμπίπτει στην περίπτωση που άτομο του στενού της οικογενειακού περιβάλλοντος, από τα θήλεα άτομα της οικογένειας, ανέπτυξε καρκίνο στην ηλικία των 38-40 ετών, ώστε να πρέπει να ξεκινήσει τη μαστογραφία 10 χρόνια νωρίτερα (δηλαδή στα 28), μπορεί να υποβάλλεται σε κλινική εξέταση (ψηλάφηση μαστών) και υπερηχογράφημα μαστών.

Κάθε πότε πρέπει να επαναλαμβάνεται η μαστογραφία;

Μετά την ηλικία των 45 ετών κάθε δυο χρόνια και αυτό επειδή μετά την ηλικία αυτή, ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου αυξάνεται.Έτσι, κάνοντας Ψηφιακή Μαστογραφία κάθε διετία, με ενδιάμεσα υπερηχογραφήματα και ψηλάφηση μαστών, δίνεται η δυνατότητα, αν στο μεταξύ αναπτυχθεί κάποια κακοήθεια, να μπορούμε να την εντοπίσουμε σε πολύ αρχικό στάδιο (σε μέγεθος κάτω του ενός εκατοστού) και κατά συνέπεια να έχουμε καλύτερη πρόγνωση και αύξηση του προσδόκιμου ζωής.

Σε ποια μέρα του κύκλου πρέπει να γίνεται;

Κάθε γυναίκα πρέπει, προτού κλείσει το ραντεβού της για μαστογραφία, να γνωρίζει, εφόσον βέβαια υπάρχει έμμηνος ρύση, ότι απαγορεύεται να υποβάλλεται στην εξέταση αυτή, κατά τη 2η φάση του εμμηνορρυσιακού της κύκλου, δηλαδή τις 10-15 ημέρες πριν από την επόμενη έμμηνο ρύση. Και ο λόγος είναι ότι επειδή ο μαστός αρχίζει να διογκώνεται μετά την ωορρηξία, μπορεί να έχουμε ψευδή ευρήματα. Συνιστάται, λοιπόν, η Μαστογραφία να γίνεται στο χρονικό διάστημα μέχρι και τη 10η ημέρα του κύκλου, μετρώντας από την πρώτη ημέρα που εμφανίστηκε η έμμηνος ρύση.

Πόσο αξιόπιστη είναι η Μαστογραφία σαν εξέταση;

Είναι μια αξιόπιστη και απλή εξέταση και όλες οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε αυτήν. Όπως όλες οι εξετάσεις, έτσι και η μαστογραφία έχει τους περιορισμούς της και όπως προκύπτει από στοιχεία διεθνώς, δεν αρκεί η γυναίκα να υποβάλλεται μόνο σε μαστογραφία για να έχει σωστή διάγνωση. Σήμερα, με τη χρήση της ψηφιακής μαστογραφίας, έχουμε ασφαλέστερα αποτελέσματα, αλλά και πάλι χρειάζονται συμπληρωματικές εξετάσεις, όπως είναι η κλινική εξέταση, το Υπερηχογράφημα μαστών, η Ελαστογραφία μαστών και η Μαγνητική Μαστογραφία.

Είναι επώδυνη εξέταση η Μαστογραφία;

Η Μαστογραφία δεν πονάει. Πρέπει, ωστόσο, να υπάρξει μια ελαφρά πίεση στο μαστό για καλύτερη και σαφέστερη εικόνα. Στις περιπτώσεις που ο μαστός είναι πολύ πυκνός, τότε χρειάζεται μεγαλύτερη πίεση, που ίσως να προκαλέσει κάποιον πόνο, ο οποίος όμως είναι υποφερτός και παροδικός και σε καμία περίπτωση αποτρεπτικός στο να γίνει η εξέταση.

Εκτός από τον καρκίνο, τι άλλο μπορεί να δείξει η μαστογραφία;

Η μαστογραφία δίνει πληροφορίες για ψηλαφητές ή μη ψηλαφητές ανωμαλίες του μαστού, που μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις και στην περίπτωση που δεν είναι ψηλαφητές να τις αγνοεί, τόσο η ίδια η γυναίκα, όσο και ο γιατρός που την εξετάζει. Άρα, με τη μαστογραφία μπορούμε να διαπιστώσουμε την ύπαρξη μικροαποτιτανώσεων ή ασβεστώσεων, κύστεις, λιπώματα, ινοαδενώματα, αμαρτώματα (ογκίδιο μαστού), καρκίνους και διάφορες άλλες μαστοπάθειες.

Μπορεί να δώσει λάθος αποτελέσματα η μαστογραφία;

Κάποιες φορές η μαστογραφία μπορεί να δώσει λάθος αποτελέσματα. Διεθνώς τα ποσοστά λάθους κυμαίνονται μεταξύ 10 και 15% και αυτό γιατί είτε κάποια στοιχεία είναι ακτινοδιαπερατά και δεν εμφανίζονται στη μαστογραφία, όπως π.χ. ο λοβιακός καρκίνος (ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα), είτε η γυναίκα έχει υποβληθεί σε μαστογραφία σε χρονική περίοδο ακατάλληλη και κάποιες λειτουργικές μεταβολές του μαστού εξελήφθησαν ως παθολογικά ευρήματα (ψευδώς θετικά αποτελέσματα) .

Τα σωστά αποτελέσματα πάντα, είναι συνάρτηση της ποιότητας της μαστογραφίας και της πείρας του ακτινολόγου.

Τι ισχύει τελικά με την ακτινοβολία που παίρνουμε κατά την μαστογραφία; Είναι ικανή να προκαλέσει από μόνη της καρκίνο;

Το ποσό της ακτινοβολίας που δέχεται ο μαστός με τη μαστογραφία είναι εξαιρετικά χαμηλό και δεν έχει φανεί συσχέτιση μεταξύ ανάπτυξης καρκίνου του μαστού και μαστογραφίας. Άλλωστε, ο κίνδυνος από την εμφάνιση καρκίνου του μαστού, είναι πολύ μεγαλύτερος σε σύγκριση με την ποσότητα της ακτινοβολίας που λαμβάνει η γυναίκα όταν υποβάλλεται σε μαστογραφία.

Ωστόσο, για να περιοριστεί το ρίσκο ανάπτυξης νόσου, από την ακτινοβολία της μαστογραφίας, τροποποιήθηκαν όπως αναφέραμε, οι Διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες (new Guidelines) συχνότητας και έναρξης της Μαστογραφίας.

Είναι σκόπιμο στις απεικονιστικές εξετάσεις, όπως η μαστογραφία, το αποτέλεσμα να ελέγχεται από δύο ειδικούς πριν ανακοινωθεί στην ασθενή;

Η μέθοδος να “διαβάζεται” η μαστογραφία από δύο ακτινολόγους, ισχύει μόνο για τα προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου, όπου οι γυναίκες υποβάλλονται μόνο σε μαστογραφία χωρίς συνοδό ιστορικό ή κλινική εξέταση που έχουν κάνει στο γιατρό τους.

Επιπλέον, πρέπει να ξέρετε ότι με το μαστό και τη μαστογραφία θα πρέπει να ασχολούνται μόνο οι εξειδικευμένοι ακτινολόγοι. Στη συνέχεια, μετά τη μαστογραφία, η γυναίκα θα πρέπει να επισκέπτεται εξειδικευμένο και έμπειρο κλινικό γιατρό, που ασχολείται με το μαστό.

Η Ψηφιακή Μαστογραφία, είναι πιο αξιόπιστη από την Κλασική;

Η βασική διαφορά της κλασικής ή αναλογικής μαστογραφίας με την ψηφιακή μαστογραφία, είναι ότι στην αναλογική χρησιμοποιείται το φιλμ ως μέσο καταγραφής διαγνωστικών εικόνων, ενώ στην ψηφιακή χρησιμοποιείται ψηφιακός ανιχνευτής και ηλεκτρονικός υπολογιστής. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να έχουμε μαστογραφίες καλύτερης ευκρίνειας, με πιο αξιόπιστα αποτελέσματα και με χαμηλότερη ακτινοβολία.

Ποια η διαφορά της κλασικής από την ψηφιακή μαστογραφία;

Η διαφορά της μιας μαστογραφίας από την άλλη, έγκειται στο γεγονός ότι η Ψηφιακή Μαστογραφία είναι ιδανική μέθοδος για τις γυναίκες νεαρής ηλικίας (40-50 ετών), τις γυναίκες με πυκνούς μαστούς, καθώς και για εκείνες με προθέματα σιλικόνης, ενώ δεν έχουν αναφερθεί μέχρι σήμερα κίνδυνοι, ούτε παρενέργειες, όταν γίνεται σωστή χρήση της.

Σε περίπτωση ολικής ή μερικής μαστεκτομής, γίνεται μαστογραφία στο χειρουργημένο στήθος;

Όταν έχει γίνει ολική μαστεκτομή, η γυναίκα δεν μπορεί να υποβληθεί σε μαστογραφία από την πλευρά που έχει αφαιρεθεί ο μαστός. Είναι όμως επιβεβλημένο να υποβάλλεται σε μαστογραφία στον άλλο μαστό κάθε χρόνο. Στην περίπτωση όμως της μερικής μαστεκτομής, η γυναίκα μπορεί και πρέπει να υποβάλλεται σε μαστογραφία και στους δύο μαστούς.

Η μαστογραφία υποκαθιστά την εξέταση μαστού; Κάνοντας μαστογραφία, μπορώ να είμαι ήσυχη;

Η μαστογραφία δεν υποκαθιστά καμία άλλη εξέταση. Αντίθετα, θα πρέπει να αξιολογείται και από το μαστολόγο και πάντα να συσχετίζεται με τα ευρήματα από την κλινική εξέταση. Πολλές φορές χρειάζεται η γυναίκα να υποβληθεί και σε κάποιες άλλες, συμπληρωματικές εξετάσεις, για να υπάρχει τελικά σωστή και αξιόπιστη διάγνωση. Ασφαλώς η μαστογραφία πλεονεκτεί στην ανακάλυψη μη ψηλαφητών ανωμαλιών, αλλά και εκεί θα πρέπει να γίνεται κλινική συσχέτιση.

 Μαστογραφία ή Υπερηχογράφημα μαστών

Κατʹ αρχήν να τονίσουμε, ότι είναι λάθος το ερώτημα από την φύση του και δεν πρέπει ποτέ να γίνεται , για καμία εξέταση στην Ιατρική. Δεν υπάρχει καμία εξέταση περιττή ή άνευ σημασίας και αξίας, ούτε είναι δυνατόν να σκεφτούμε ότι θα κάνουμε μια μαγνητική τομογραφία ( MRI ) για κάποιο όργανο ή σημείο του σώματός μας και δεν θα κάνουμε ψηλάφηση ή αξονική ή υπέρηχο ή οτιδήποτε άλλο.

Μακάρι να υπήρχε μια εξέταση που να τα έκανε όλα , να έβγαζε και την διάγνωση με απόλυτη ακρίβεια και με 100% βεβαιότητα. Τότε πραγματικά , θα είμαστε όλοι ευτυχισμένοι και το δικό μας άγχος αλλά και η δουλειά ως Ιατρών, θα μειωνόταν κατακόρυφα. Κάθε λοιπόν εξέταση, έχει τη θέση της στην Ιατρική φαρέτρα και ο μόνος στόχος που έχει , είναι το καλό του ανθρώπου – ασθενή μας, η διάγνωση και η παρακολούθησή του.

Το υπερηχογράφημα λοιπόν των μαστών, δεν ενέχει κανένα απολύτως κίνδυνο για την υγεία της γυναίκας, αφού δεν έχει καμία ακτινοβολία και μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε ηλικία και οποιαδήποτε συχνότητα. Ειδικά στις νεαρές γυναίκες ενδείκνυται έναντι της μαστογραφίας, λόγω του ότι δεν επηρεάζεται η απεικονιστική ικανότητα από την αυξημένη πυκνότητα του μαστού. Το υπερηχογράφημα και η μαστογραφία έχουν πάντοτε συμπληρωματικό ρόλο στη διάγνωση και τον έλεγχο του μαστού. Με το πρώτο βρίσκουμε εύκολα μικρές κύστεις και ινοαδενώματα, ενώ με τη μαστογραφία γίνονται καλύτερα αντιληπτές οι αποτιτανώσεις, τα μεγαλύτερα μορφώματα με αστεροειδείς προσεκβολές και οι αλλαγές στην αρχιτεκτονική του μαστού.

Δεν χρειάζεται να απορούν λοιπόν οι γυναίκες, αν ο Γυναικολόγος ή ο Ακτινολόγος τους, συστήσουν να κάνουν συμπληρωματική απεικονιστική εξέταση του μαστού με υπερηχογράφημα ή μαστογραφία.

Για να είστε πάντα καλά.

Dr. Κυριάκος Τίγκας, M.D.
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
Εξειδίκευση σε : Λειτουργική, Προληπτική, Αντιγηραντική Ιατρική,
Ορμονική Αποκατάσταση γυναικών με Βιομιμητικές Ορμόνες,
Χειρουργική Γυναικολογική Ογκολογία, Χειρουργική Μαστού