Κυκλοθυμία, εκνευρισμός και ευερεθιστότητα στην Προεμμηνόπαυση

Η Προεμμηνόπαυση σηματοδοτεί μία κρίσιμη καμπύλη στη ζωή της γυναίκας όπου παρατηρούνται διάφορες σωματικές και ψυχολογικές μεταβολές, οι οποίες συνδέονται άρρηκτα με τον έμμηνο κύκλο τους. Τις περισσότερες φορές τα συμπτώματα που εκδηλώνονται τη χρονική αυτή περίοδο πριν από την οριστική διακοπή της εμμηνόρροιας εξαλείφονται, όταν έρχεται η περίοδος, όμως, δεν αποκλείεται, σε ορισμένες περιπτώσεις, να εξακολουθούν να υφίστανται ακόμα κι αφού έρθει.

Τα συμπτώματα αυτά επιδρούν καταλυτικά στην ποιότητα ζωής της γυναίκας και ευθύνονται για μία σωρεία εμφάνισης διαφόρων δυσάρεστων ψυχολογικών καταστάσεων. Τέτοιου είδους ψυχολογικά προβλήματα συνήθως περιλαμβάνουν την ευερεθιστότητα, την κυκλοθυμία και τη μελαγχολία.

 

Η ψυχική κατάσταση των γυναικών κατά την Προεμμηνόπαυση

Είναι, πλέον, γνωστή σε όλους μας μία πλειάδα συμπτωμάτων που ταλανίζουν τις γυναίκες κατά την Προεμμηνόπαυση και την Εμμηνόπαυση, όπως οι εξάψεις και οι εναλλαγές στη διάθεση. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στο άκουσμα της λέξεως «Εμμηνόπαυση» ο νους μας συνειρμικά παραπέμπει σε συναισθήματα, όπως η θλίψη, ο εκνευρισμός και η κυκλοθυμία.

Πράγματι, οι γυναίκες, σε αυτή τη δύσκολη καμπύλη της ζωής τους, βρίσκονται αντιμέτωπες με διάφορες συναισθηματικές διαταραχές. Πρόκειται για ένα σύνολο διαταραχών που χαρακτηρίζονται από καταθλιπτική ή εύθυμη διάθεση ή εναλλαγή αυτών.Το συναίσθημα των γυναικών αυτή τη χρονική περίοδο είναι κυκλικό και η διάθεση τους σε μεγάλο βαθμό ευμετάβλητη.

Η κυκλοθυμία, πλέον, παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή τους. Η συγκεκριμένη έννοια αναφέρεται στις διαφορετικές εκδηλώσεις της συμπεριφοράς ή της διάθεσης ενός ατόμου. Πρόκειται για ένα είδος διαταραχής της ψυχικής διάθεσης, το οποίο παρουσιάζεται με εναλλαγές έντονου κυκλικού συναισθήματος και καταθλιπτικών επεισοδίων και θεωρείται ένα από τα βασικότερα συμπτώματα που ταλαιπωρεί τις γυναίκες στην Κλιμακτήριο. Οι ταχείες μεταπτώσεις στη διάθεση αποτελούν ένα σύνηθες και καθημερινό φαινόμενο των γυναικών αυτών.

Η απερίγραπτη απογοήτευση, ο ακατάπαυστος θυμός, η ανυπέρβλητη θλίψη, οι επαναλαμβανόμενες ενοχές, η απροσδιόριστη ένταση, ο ανεξήγητος φόβος, η προοδευτική ευερεθιστότητα, η ανεξέλεγκτη νευρικότητα και η αέναη μελαγχολία είναι μερικά από τα συναισθήματα που την κυριεύουν. Ο ψυχισμός της γυναίκας κλονίζεται πλήρως. Η αυτοπεποίθηση της πλήττεται, καθώς νιώθει ότι το γήρας ολοένα και πλησιάζει, ενώ αισθάνεται ανεπαρκής σαν γυναίκα. Οι διαταραχές στη συμπεριφορά της επιδεινώνονται και ο εκνευρισμός της επιτείνεται, χωρίς να είναι σε θέση να το ελέγξει. Γίνεται επιθετική, ευέξαπτη, ενώ η ψυχολογία της καθίσταται όλο και περισσότερο εύθραυστη. Κι όλες αυτές οι δυσμενείς καταστάσεις εκδηλώνονται ως επακόλουθα της βαθμιαίας πτώσης των ορμονών που σημειώνεται τη χρονική φάση της Προεμμηνόπαυσης.

Η φθίνουσα αυτή πορεία των ορμονών έχει ως αποτέλεσμα την αποδιοργάνωση ποικίλων λειτουργικών διαδικασιών στον οργανισμό της γυναίκας. Προκύπτουν αγγειοκινητικές διαταραχές, ενώ η εγρήγορση, σε αρχικό στάδιο, των επινεφριδίων της, προκειμένου αυτά να αντεπεξέλθουν στην κατάσταση stress που βιώνει το σώμα της, και κατόπιν η «κόπωση των επινεφριδίων της» αποτελούν καταστάσεις που τη συνθλίβουν και την εξουθενώνουν σωματικά και ψυχικά.

 

Επιβαρυντικοί παράγοντες εκδήλωσης των ψυχολογικών συμπτωμάτων

Δεν αντιμετωπίζουν όλες οι γυναίκες με τον ίδιο τρόπο τη δύσκολη αυτή χρονική περίοδο της Προεμμηνόπαυσης και, προφανώς, τα συμπτώματα με τα οποία αυτή κάνει την εμφάνιση της ποικίλλουν από άτομο σε άτομο. Ορισμένοι παράγοντες, βέβαια, μπορούν να ευνοήσουν την εκδήλωση κυκλοθυμίας και ευερεθιστότητας και να επιβαρύνουν σε μεγάλο βαθμό την ψυχική υγεία των γυναικών κατά τη χρονική φάση της Προεμμηνόπαυσης.

Λόγου χάρη, η κληρονομική προδιάθεση αποτελεί μία σημαντική παράμετρο που ενδέχεται να ενισχύσει τις πιθανότητες εμφάνισης του Προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου. Μάλιστα, βάσει ερευνών που έχουν διενεργηθεί, τα μονοζυγωτικά δίδυμα διατρέχουν κατά δύο φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εκδήλωσης συναισθηματικών διαταραχών ορμονικής αιτιολογίας, συγκριτικά με τα διζυγωτικά δίδυμα.

Επιπλέον, ορισμένες διατροφικές συνήθειες ενοχοποιούνται για την εμφάνιση αντίστοιχων συμπτωμάτων. Παραδείγματος χάριν, η μειωμένη πρόσληψη Βιταμινών του συμπλέγματος Β έχει δειχθεί να συνδέεται με εναλλαγές της διάθεσης. Ταυτόχρονα, οι ανεπαρκείς ποσότητες ορισμένων βιταμινών και ιχνοστοιχείων, όπως το μαγγάνιο, το μαγνήσιο και η Βιταμίνη Ε, μπορεί να ενισχύσουν τον κίνδυνο εμφάνισης κυκλοθυμίας στην Προεμμηνόπαυση.

Τέλος, οι γυναίκες που καταβάλλονται διαρκώς από άγχος, καθώς κι όσες πάσχουν από κατάθλιψη, έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν εναλλαγές της διάθεσης και να βιώσουν αρκετά δύσκολα τη χρονική περίοδο της Προεμμηνόπαυσης.

 

Αιτίες εμφάνισης κυκλοθυμίας, εκνευρισμού και ευερεθιστότητας στην Προεμμηνόπαυση

Ο βασικός υπαίτιος αυτών των συναισθηματικών διαταραχών και των ψυχολογικών ανακατατάξεων δε θα μπορούσε, σαφώς, να είναι άλλος από την εξαιρετικά μειωμένη έκκριση των πολύτιμων ορμονών της γυναίκας που παρατηρείται κατά την Προεμμηνόπαυση. Αυτές είναι τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη. Δίχως τη δράση και τη ρυθμικότητα των συγκεκριμένων ορμονών, αποδιοργανώνεται ολοσχερώς το νευρικό σύστημα και ο εγκέφαλος της γυναίκας, διότι, μεταξύ άλλων, η εύρυθμη λειτουργία του ορμονικού συστήματος καθορίζει και την ομαλή δράση των νευροδιαβιβαστών.

Οι νευροδιαβιβαστές είναι χημικές ουσίες οι οποίες συμβάλλουν στη μεταβίβαση πληροφοριών από τον ένα νευρώνα στον άλλον. Οι νευροδιαβιβαστές, κατ’ ουσίαν, «ανοίγουν» και «κλείνουν» τους διακόπτες επικοινωνίας στους νευρώνες, στους μύες και σε όργανα-στόχους του οργανισμού. Η ισορροπία τους είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξητης ψυχικής ευεξίας όλων των ζώντων οργανισμών.

Όλες, ανεξαιρέτως, οι λειτουργίες του σώματος μας, από την κίνηση, τη σκέψη μας μέχρι την αναπνοή και το ρυθμό των χτύπων της καρδιάς μας, διεκπεραιώνονται με την πολύτιμη αρωγή των νευροδιαβιβαστών και συνεπώς, έμμεσα, καθορίζονται από τις ορμόνες μας. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι οι ορμόνες, οι οποίες παράγονται και απελευθερώνονται στον εγκέφαλο, έχουν την ικανότητα να ενεργήσουν τοπικά ως νευροδιαβιβαστές. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, είναι σε θέση να καθορίσουν αντιστοίχως τη δράση άλλων νευροδιαβιβαστών, αλλά και να επιδράσουν στη λειτουργία των ορμονικών αξόνων. Οι ορμονικοί άξονες αποτελούν το «δίκτυο καλωδίων» ελέγχου και επικοινωνίας όλων των συστημάτων του οργανισμού μας και μέσω αυτών επιτυγχάνεται η ρύθμιση της οποιασδήποτε διαδικασίας που λαμβάνει χώρα στο σώμα μας.

Σύμφωνα, μάλιστα, με την Παγκόσμια Ενδοκρινολογική κοινότητα στο «Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism» σε διεθνή ανασκόπηση, η σωστή λειτουργία του νευρικού συστήματος διέπεται από τη δράση των οιστρογόνων. Είναι λογικό κι επόμενο, λοιπόν, η πτώση των επιπέδων αυτών, κατά την προεμμηνόπαυση και εμμηνόπαυση, να επενεργεί καταλυτικά σε διάφορα συστήματα του οργανισμού. Οι διαταραχές που προκαλούνται επεκτείνονται στις νοητικές και γνωστικές λειτουργίες, οι οποίες φθίνουν σημαντικά. Αυτού του είδους οι δυσλειτουργίες, επιπλέον, αποτυπώνονται και στη συμπεριφορά μας. Παρόλα αυτά, οι ανισορροπίες αυτές μπορούν να αντιμετωπιστούν πλήρως, καθώς καθίσταται εφικτή η ανταπόκριση του οργανισμού σε θεραπεία ορμονικής αποκατάστασης με οιστρογόνα.

 

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Εύκολα μπορεί να καταστεί αντιληπτό από κάθε γυναίκα ότι η ζωή, δίχως την πολύτιμη δράση των φυλετικών της Ορμονών, μπορεί να διαταράξει πλήρως τον έλεγχο πάνω στα συναισθήματά της και στην εκδήλωση κυκλοθυμίας και ευερεθιστότητας, χωρίς να το θέλει.

Παρά ταύτα, με την αποκατάσταση της ορμονικής ισορροπίας, μπορούν να εξαλειφθούν τα δυσάρεστα ψυχολογικά συμπτώματα που ταλανίζουν τις γυναίκες στην Προεμμηνόπαυση. Η κάθε γυναίκα είναι, πλέον, σε θέση να επανακτήσει το χαμένο της χαμόγελο και να εξακολουθεί να είναι γυναίκα.

Οι ποσότητες, οι δόσεις και το είδος των συστατικών που χορηγούνται προσαρμόζονται, ανάλογα με την εκάστοτε περίπτωση (πραγματική εξατομίκευση). Οι ασθενείς που υπόκεινται σε αυτού του είδους τις θεραπευτικές προσεγγίσεις βλέπουν σταδιακά τα σωματικά και ψυχικά τους αποθέματα να ενισχύονται. Η κάθε γυναίκα έχει, πλέον, τη δυνατότητα να διασφαλίσει άριστη ποιότητα ζωής. Σε αυτά τα επιτεύγματα αποσκοπεί, εξάλλου, η Σύγχρονη Γυναικολογία και με γνώμονα αυτούς τους στόχους θεμελιώνονται οι βασικές αρχές που τη διέπουν. Οφείλουμε να θεωρούμε τη συνολική καλή υγεία της γυναίκας, σε κάθε φάση της ζωής της, πρωτεύον ζήτημα και να της παρέχουμε ασφάλεια, διάθεση για μακροζωία, ευεξία, αξιοπρέπεια, γαλήνη και ισορροπία.

 

Για να είστε πάντα καλά.

Dr. Κυριάκος Τίγκας, M.D.
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
Εξειδίκευση σε : Λειτουργική, Προληπτική, Αντιγηραντική Ιατρική,
Ορμονική Αποκατάσταση γυναικών με Βιομιμητικές Ορμόνες,
Χειρουργική Γυναικολογική Ογκολογία, Χειρουργική Μαστού

 

Πηγές – Βιβλιογραφία

• “What are the symptoms of menopause?”. Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development. 6 May 2013. Archived from the original on 20 March 2015. Retrieved 8 March 2015.
• Warren, volume editors, Claudio N. Soares, Michelle (2009). The menopausal transition : interface between gynecology and psychiatry ([Online-Ausg.] ed.). Basel: Karger. p. 73. ISBN 978-3805591010.
• Dreisler E, Poulsen LG, Antonsen SL, Ceausu I, Depypere H, Erel CT, Lambrinoudaki I, Pérez-López FR, Simoncini T, Tremollieres F, Rees M, Ulrich LG (June 2013). “EMAS clinical guide: assessment of the endometrium in peri and postmenopausal women”. Maturitas. 75 (2): 181–90. doi:10.1016/j.maturitas.2013.03.011. PMID 23619009.
• Llaneza P, García-Portilla MP, Llaneza-Suárez D, Armott B, Pérez-López FR (February 2012). “Depressive disorders and the menopause transition”. Maturitas. 71 (2): 120–30. doi:10.1016/j.maturitas.2011.11.017. PMID 22196311.
• Panay, Nick; Briggs, Paula; Kovacs, Gab (20 August 2015). “Memory and Mood in the Menopause”. Managing the Menopause: 21st Century Solutions. Cambridge University Press. ISBN 9781316352717.
• Birkhaeuser, Martin; Genazzani, Andrea R. (30 January 2018). Pre-Menopause, Menopause and Beyond: Volume 5: Frontiers in Gynecological Endocrinology. Springer. pp. 38–39. ISBN 9783319635408.
• Muka T, Oliver-Williams C, Kunutsor S, Laven JS, Fauser BC, Chowdhury R, Kavousi M, Franco OH (October 2016). “Association of Age at Onset of Menopause and Time Since Onset of Menopause With Cardiovascular Outcomes, Intermediate Vascular Traits, and All-Cause Mortality: A Systematic Review and Meta-analysis”. JAMA Cardiology. 1 (7): 767–776. doi:10.1001/jamacardio.2016.2415. hdl:1983/2604a547-3aec-42d7-b297-85c2954eab89. PMID 27627190.
• Cohen LS, Soares CN, Vitonis AF, Otto MW, Harlow BL (April 2006). “Risk for new onset of depression during the menopausal transition: the Harvard study of moods and cycles”. Archives of General Psychiatry. The Harvard Study of Moods and Cycles. 63 (4): 385–90. doi:10.1001/archpsyc.63.4.385. PMID 16585467.
• vanDriel, CM; Stuursma, A; Schroevers, MJ; Mourits, MJ; de Bock, GH (15 March 2018). “Mindfulness, cognitive behavioural and behaviour-based therapy for natural and treatment-induced menopausal symptoms: a systematic review and meta-analysis”. BJOG : An International Journal of Obstetrics and Gynaecology. 126 (3): 330–339. doi:10.1111/1471-0528.15153. PMC 6585818. PMID 29542222.
• Potter, Beth; Schrager, Sarina; Dalby, Jessica; Torell, Emily; Hampton, Adrienne (2018). “Menopause”. Primary Care: Clinics in Office Practice. Women’s Health. 45 (4): 625–641. doi:10.1016/j.pop.2018.08.001. ISSN 0095-4543. PMID 30401346.