Πρόωρη εμμηνόπαυση: ποιες οι επιπτώσεις στην υγεία;
Εμμηνόπαυση… μία άκρως σημαντική χρονική φάση στη ζωή των γυναικών, καθώς σηματοδοτεί την οριστική διακοπή της περιόδου. Μία αναμενόμενη διαδικασία, που σημειώνεται κατά μέσο όρο μετά την ηλικία των 45 ετών.
Ωστόσο, παρατηρείται συχνά το φαινόμενο μία γυναίκα να διανύει τη χρονική περίοδο της εμμηνόπαυσης ακόμη και πριν από την ηλικία των 40 ετών. Αυτού του είδους η εμμηνόπαυση ονομάζεται πρόωρη ή πρώιμη και προσβάλλει περίπου 1 στις 100 γυναίκες.
Η πρόωρη εμμηνόπαυση (ή πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια) οφείλεται σε ορμονικές ανισορροπίες, οι οποίες, με τη σειρά τους, οδηγούν στην εμφάνιση διαταραχών στην έμμηνο ρύση.
Όσες γυναίκες παρουσιάζουν πρόωρη εμμηνόπαυση στερούνται της προστατευτικής δράσης των οιστρογόνων επί αρκετά χρόνια, με αποτέλεσμα να εγκυμονεί υψηλός κίνδυνος παρουσίας διαφόρων προβλημάτων υγείας. Κάποια εξ αυτών είναι τα ακόλουθα.
Οστεοπόρωση
Ανεξαρτήτως ηλικίας, οποιαδήποτε γυναίκα παρουσιάσει πτώση των Οιστρογόνων και της Προγεστερόνης θα εμφανίσει σταδιακή ελάττωση της οστικής της μάζας, κατόπιν Οστεοπενία και τελικά Οστεοπόρωση.
Αυτό οφείλεται στο ότι τα Οιστρογόνα ελέγχουν τους Οστεοκλάστες (οστικά κύτταρα που αποδομούν το παλιό οστό). Η Προγεστερόνη ελέγχει τους Οστεοβλάστες (οστικά κύτταρα, που «χτίζουν» καινούργιο οστό).
Η πτώση των Οιστρογόνων σημαίνει ότι μεσοκυκλικά τα Οιστρογόνα δεν φτάνουν σε μέγιστες τιμές για 48 περίπου ώρες, όπως θα έπρεπε, για να γίνει Ωοθυλακιορρηξία. Λόγω της Ανωοθυλακιορρηξίας, δεν μπορεί να παραχθεί Προγεστερόνη και δεν επιτυγχάνεται ενεργοποίηση των υποδοχέων της, για να κατασκευαστεί οστό.
Είτε χωρίς Οιστρογόνα, οι οστεοκλάστες δεν λειτουργούν και τα οστά αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα, είτε δίχως Προγεστερόνη, τα Οιστρογόνα, χωρίς εξισορρόπηση, προάγουν τους οστεοκλάστες. Αυτοί καθιστούν τα οστά της γυναίκας λεπτά, πορώδη και εύθραυστα.
Καρδιαγγειακά προβλήματα
Η πρόωρη εμμηνόπαυση σχετίζεται με υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρδιοπάθειας, στηθάγχης και καρδιακής ανεπάρκειας. Αυτό οφείλεται στο ότι τα οιστρογόνα ασκούν καρδιοπροστατευτική δράση.
Αυξάνουν τα επίπεδα της «καλής» χοληστερόλης (HDL) και συντελούν στην πτώση της«κακής» χοληστερόλης (LDL), της ολικής χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Επιπλέον, χαλαρώνουν τα τοιχώματα των αγγείων και βοηθούν στη μείωση της αγγειακής αντίστασης, διατηρώντας χαμηλή την αρτηριακή πίεση.
Στις γυναίκες που εμφανίζουν πρόωρη εμμηνόπαυσης, εξαιτίας της μέγιστης ορμονικής πτώσης, παρατηρείται αύξηση της χοληστερόλης, διαταραχές του μεταβολισμού της γλυκόζης, αρτηριακή υπέρταση και αύξηση του σωματικού βάρους, ειδικά στην κοιλιακή χώρα, με ανακατανομή του λιπώδους ιστού.
Αγγειοκινητικά προβλήματα
Η απότομη πτώση των οιστρογόνων μπορεί να οδηγήσει στην παρουσία εξάψεων, νυχτερινών εφιδρώσεων, «φτερουγισμάτων» στην καρδιά και πονοκεφάλων. Επιπλέον, ενδέχεται να επιφέρει ακράτεια ούρων, ευερεθιστότητα, διαταραχές στον ύπνο και ελλιπή ικανότητα προσοχής.
Υπογονιμότητα
Σε γυναίκες με πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια, είναι δύσκολο να επιτευχθεί φυσική κύηση. Οι περισσότερες, εάν θελήσουν να μείνουν έγκυες, αναγκάζονται να υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση.
Πρόωρη γήρανση
Μελέτες καταδεικνύουν ότι η πρόωρη εμμηνόπαυση μπορεί να ευθύνεται για την παρουσία ορισμένων αλλαγώνστο DNA των γυναικών. Οι αλλαγές αυτές εντοπίζονται στα τελομερή. Πρόκειται για τα τμήματα που βρίσκονται στα άκρα των χρωμοσωμάτων μας.
Ο θεμελιώδης ρόλος τους έγκειται στο να εμποδίζουν τον εκφυλισμό των χρωμοσωμάτων και να προστατεύουν το DNA από τη φθορά. Η μείωση του μήκους των τελομερών αποτελεί ένδειξη επιταχυνόμενης γήρανσης.
Ψυχικές και Νευρολογικές διαταραχές
Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια εντείνει τις πιθανότητες εκδήλωσης νευρολογικών νοσημάτων, όπως η νόσος Alzheimer. Επίσης, οι γυναίκες με πρόωρη εμμηνόπαυσηδιατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης και λοιπών συναισθηματικών διαταραχών.
Πτώση της Libido
Όσες γυναίκες πάσχουν από πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια παρουσιάζουν μειωμένη ερωτική επιθυμία, κάτι που οφείλεται στην πτώση των ορμονών. Οι ορμόνες ρυθμίζουν ζωτικές διεργασίες του σώματος μας, που σχετίζονται με την ανάπτυξη, τον μεταβολισμό, την αναπαραγωγή και τη σεξουαλική λειτουργία.Επομένως, η φθίνουσα πορεία των ορμονικών επιπέδων των γυναικών επενεργεί στη libido.
Ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα ορμονικής ισορροπίας, που επιδρά αρνητικά στη libido, είναι η κολπική ξηρότητα. Η ξηρότητα του κόλπου οδηγεί σε κολπική ατροφία. Η γυναίκα αισθάνεται πόνο, κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής (Δυσπαρεύνια), με αποτέλεσμα να μην μπορεί να απολαύσει την ερωτική συνεύρεση.
Διαγνωστικές Μέθοδοι για την Πρόωρη Εμμηνόπαυση
Καταρχάς, κρίνεται απαραίτητη προϋπόθεση ο αποκλεισμός του ενδεχομένου εγκυμοσύνης, προτού προβούμε στη διενέργεια οποιασδήποτε άλλης εξέτασης. Εφόσον αποκλειστεί η πιθανότητα κύησης, μπορεί να διεξαχθεί η περαιτέρω διαδικασία διαφορικής διάγνωσης της αιτίας της απουσίας περιόδου.
Το πρώτο που χρειάζεται είναι μία γυναικολογική εξέταση και ένα διακολπικό υπερηχογράφημα. Επιπλέον, μέσω της απεικόνισης των ωοθηκών, ο γυναικολόγος μπορεί να λάβει τις πρώτες πληροφορίες για το μέγεθος και την κατάσταση αυτών.
Η ορμόνη ΑΜΗ (αντιμυλλέριος) είναι μία ορμόνη που παράγουν τα ωάρια. Μέσω της μέτρησής της, διαφαίνεται το απόθεμα ωαρίων στις ωοθήκες. Συνιστάται και η εκτίμηση των επιπέδων της ορμόνης FSH, χάρη στην οποία παράγονται ωοθυλάκια στις ωοθήκες.
Όταν μειώνονται ή εξαντλούνται τα αποθέματα των ωαρίων, φθίνει ο ρυθμός παραγωγής των οιστρογόνων, με επακόλουθο την άνοδο των τιμών της FSH. Τα αυξημένα επίπεδα FSH υποδηλώνoυν πρόωρη εμμηνόπαυση.
Έχει μεγάλη σημασία επίσης ο αποκλεισμός της ύπαρξης υποκείμενων νοσημάτων, που ενδέχεται να προκαλέσουν ανισορροπίες στον έμμηνο κύκλο, όπως οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα.
Χρειάζεται η λήψη λεπτομερούς οικογενειακού ιστορικού, διότι κορίτσια που έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με πρώιμη εμμηνόπαυση διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας.
Εξίσου σημαντικό και το ατομικό ιστορικό, διότι δεν αποκλείεται να συνυπάρχουν αυτοάνοσα νοσήματα ή να εμπλέκονται προγενέστερες χειρουργικές επεμβάσεις, ακτινοθεραπείες ή χημειοθεραπείες.
Εφόσον οριστικοποιηθεί η διάγνωση, διενεργείται έλεγχος επινεφριδικών αντισωμάτων και καρυότυπος, μέσω του οποίου ανιχνεύονται τυχόν χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
Φυσική Ορμονική Αποκατάσταση για την Πρόωρη Εμμηνόπαυση
Βάσει του συνόλου των διαγνωστικών ευρημάτων, παρέχεται στη γυναίκα το κατάλληλο εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο. Αυτό καθορίζεται με γνώμονα πολλαπλές παραμέτρους, όπως η ηλικία, η συνολική κατάσταση της υγείας της ασθενούς και η υποκείμενη αιτία του προβλήματος.
Μέσω της χορήγησης Φυσικών «Βιομιμητικών» Ορμονών, μπορεί να αποκατασταθεί η ορμονική της ανεπάρκεια, η ομαλότητα του έμμηνου κύκλου και να ρυθμιστούν πλήρως τα επιθυμητά επίπεδα των ορμονών της, «αγγίζοντας» μάλιστα τα βέλτιστα. Τα επίπεδα των ορμονών, δηλαδή, δεν φτάνουν απλώς στα φυσιολογικά επίπεδα, αλλά στα καλύτερα δυνατά επίπεδα.
Η Ορμονική Αποκατάσταση μπορεί να επιτευχθεί σε οποιαδήποτε χρονική φάση της ζωής των γυναικών, με απολύτως φυσικό τρόπο. Δίχως να χρειαστεί να προηγηθούν επεμβατικές μέθοδοι και χωρίς τη χορήγηση αντισυλληπτικών ή λοιπών Συνθετικών Ορμονών.
Για να είστε πάντα καλά.
Dr. Κυριάκος Τίγκας, M.D.
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
Εξειδίκευση σε : Λειτουργική, Προληπτική, Αντιγηραντική Ιατρική,
Ορμονική Αποκατάσταση γυναικών με Βιομιμητικές Ορμόνες,
Χειρουργική Γυναικολογική Ογκολογία, Χειρουργική Μαστού
References:
- Kirshenbaum M, Orvieto R (November 2019). “Premature ovarian insufficiency (POI) and autoimmunity-an update appraisal”. Journal of Assisted Reproduction and Genetics. 36 (11): 2207–2215.
- Eckhardt S, Wellons, M (2016). “Chapter 1 Defining Menopause: What Is Early, What Is Late?”. In Santoro NF, Cooper AR (eds.). Primary Ovarian Insufficiency A Clinical Guide to Early Menopause. pp. 1–17.
- Titus S, Li F, Stobezki R, Akula K, Unsal E, Jeong K, et al. (February 2013). “Impairment of BRCA1-related DNA double-strand break repair leads to ovarian aging in mice and humans”. Science Translational Medicine. 5 (172): 172ra21.
- AlAsiri S, Basit S, Wood-Trageser MA, Yatsenko SA, Jeffries EP, Surti U, et al. (January 2015). “Exome sequencing reveals MCM8 mutation underlies ovarian failure and chromosomal instability”. The Journal of Clinical Investigation. 125 (1): 258–62.
- Wood-Trageser MA, Gurbuz F, Yatsenko SA, Jeffries EP, Kotan LD, Surti U, et al. (December 2014). “MCM9 mutations are associated with ovarian failure, short stature, and chromosomal instability”. American Journal of Human Genetics. 95 (6): 754–62.
- Wong QH, Yeung TW, Yung SS, Ko JK, Li HW, Ng EH (May 2018). “The effect of 12-month dehydroepiandrosterone supplementation on the menstrual pattern, ovarian reserve markers, and safety profile in women with premature ovarian insufficiency”. Journal of Assisted Reproduction and Genetics. 35 (5): 857–862.
- Kawamura K, Cheng Y, Suzuki N, Deguchi M, Sato Y, Takae S, et al. (October 2013). “Hippo signaling disruption and Akt stimulation of ovarian follicles for infertility treatment”. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 110 (43): 17474–9. Bibcode:2013PNAS..11017474K.
- American College of Obstetricians Gynecologists’ Committee on Adolescent Health Care (November 2020). “Gynecologic considerations for adolescents and young women with cardiac conditions: ACOG Committee Opinion, Number 813”. Obstet Gynecol. 136 (5): e90–e99.